Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bypowtórzyćdewizęSienkiewicza,fikupokrzepieniuserc”tych,któ-
rzywalczyli.
OpowiadaniaIwaszkiewicza,SrebrneorłyParnickiegoniepotwier-
dzająprzeświadczeniaoniezdolnościliteraturydowielkichujęćme-
taforycznychrozgrywającychsięwydarzeń.Niemniejprzekonania
okryzysieliteratury,zwłaszczapowieści,byływówczasdośćpowszech-
ne.Wydawałosię,żeprzyszłośćjestprzedliteraturądokumentalną,
tworzącąwmiaręwierneświadectwaepoki,żefabuływspieraćsię
winnynaautentycznychzdarzeniach,naprzeżyciachautorów.Ogra-
niczeniudominimumulecwinnafikcjawkonstrukcjachfabularnych.
Literaturawspomnieniowaireportażowastawałasiępewnąnormą.
Przedstawianieiopowiadaniespokrewniałotegatunkizdawnąpo-
wieścią.Powstawałyutworyzpogranicza(KazimierzWyka,wybitny
krytyktegoczasu,nazwałjefipograniczempowieści”).Takicharakter
mająfiopowieścireportażowe”JanuszaMeissneraopolskichlotni-
kachwbitwieoAnglię(ŻądłoGenowefy,1943;LjakLucy,1945),
KsaweregoPruszyńskiego(DrogawiodłaprzezNarvik,1941).Ztych
przekonańwyrastaarcydziełosztukireportażowej–BitwaoMonte
Cassino(Rzym1945–1947)MelchioraWańkowicza,jegowcześniej-
szereportażeiwywiadyztomuWrześniowymszlakiem.Osobnemiej-
scezajmująWspomnieniastarobielskieJózefaCzapskiego(Rzym
1944),bezpośredniegoświadkalikwidacjiobozujenieckiegowStaro-
bielsku,wywozupolskichżołnierzydolasówwKatyniu,gdziezostali
zamordowani.Wspomnieniastarobielskiewwieloletnichdążeniach
doujawnieniaprawdyosprawcachmordukatyńskiegoodegraływaż-
nąrolę,kwestionowałybowiemoficjalnąwersjęstalinowskiejpropa-
gandy,żemordudokonalihitlerowcy,ustalałypewnąjegodatę,co
wskazywałonawłaściwychsprawców.Dziennikiczasuwojny[1939–
–1945]ZofiiNałkowskiejstanowiąostatniączęśćprowadzonychprzez
niązapisówod1899roku.Ukazałysiędrukiemdopierow1970.Na-
leżąjednakdoliteraturywojennej.Okupacjautrwalonawnichzosta-
łajakodoświadczenieosobistepisarkizniezwykłymbogactwemszcze-
gółów,niesąjednak,jakwielezapisówdziennikowych,klasyczną
sylwą,mieszaninąsprawważnychidrugorzędnych.Oodmienności
iliterackiejwartościdecydujerygorintelektualny,umiejętnośćwidze-
niacałościpoprzezzdarzeniapojedyncze,nawetprzypadkowe.
