Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Literaturapolskawświecie.TomVII
KapuścińskiwImperiumpisałrównieżofenomeniemilczenia-np.wefrag-
menciedotyczącymlotudoWorkuty,kiedysamolot,niewiadomodlaczego,
lądujewinnymmieście,zaśpasażeromniepodajesiężadnejinformacjiodal-
szymciągupodróży.Ludzieczekajągodzinamiwnieznośnychwarunkach,ale
niktsięniebuntuje,niktonicniepyta.Jedynym,któryokazujezniecierpliwienie,
jestautor.Zatakiezachowanieosądzagoresztapodróżnych,uznającwręczza
durnia.Ocenawspółpasażerówjestjaskrawymprzykłademmyśleniatypowego
dlahomosovieticus:
Całebowiemdoświadczenieuczygo[nczłowiekasowieckiego”-przyp.L.T.],żezzada-
waniapytańniepłynieżadenpożytek,żeczłowiekitakdowiesiętylkotyle,ile-ibezza-
dawaniapytań-powiedząmu(alboraczej:niepowiedzą)iżeprzeciwnie-zadawaniepytań
jestbardzoniebezpieczne,bozadającje,człowiekmożeściągnąćsobienagłowęwielkienie-
szczęście
7.
Iwłaśnietenrodzajmilczenia(czyraczejprzemilczania)występowałwmace-
dońskimspołeczeństwiewokresierządównarodowcówprzezprawie10lat,aż
do2014roku.nJestźle,alejakośtobędzie”,nzawszemożebyćgorzej”,ndureń
iwariatten,ktomówiinaczej”-tobardzoznanepowiedzenia,używanenaco
dzieńnietylkowMacedonii,stanjużwyuczonywpoprzednichepokach,utrwa-
lonywświadomościmasowej.Dlategoteżnajczęściejstosowanymsloganem
podczasrewolucji,któramiaładoprowadzićdoobaleniadyktaturyirozpoczęła
sięwtymsamymczasie,kiedyukazałosięImperiumpomacedońsku,byłohasło:
nPreczzmilczeniem”.ZnanazImperiumjakouniwersalnaprawdajestrównież
refleksjaKapuścińskiegootrzechplagachzagrażającychświatu:pladzenacjona-
lizmu,rasizmuireligijnegofundamentalizmu.Zdaniemreportera:
Tetrzyplagimajątęsamącechę,wspólnymianownik-jestnimagresywna,wszechwład-
na,totalnairracjonalność.Doumysłuporażonegojednąztychplagniesposóbdotrzeć.
Wtakiejgłowiepalisięświętystos,którytylkoczekanaofiary.Wszelkapróbaspokojnej
rozmowybędziemijaćsięzcelem.Nieorozmowęmuchodzi,tylkoodeklarację.Żebyśmu
przytaknął,przyznałrację(ł).
Umysłtkniętytakązarazątoumysłzamknięty,jednowymiarowy,monotematyczny,obra-
cającysięwyłączniewokółjednegowątku-swojegowroga.Myślowrogużywinas,pozwa-
lanamistnieć.Dlategowrógjestzawszeobecny,jestzawszeznami
8.
Tęjegorefleksjęmożnabezżadnegowahaniaodnieśćdoostatniegoetaputzw.
gruewizmu.Autorytarnyrząd,chcączostaćprzywładzy,nżywił”ludnośćplagą
Kontekstyfilologiczneikulturoznawcze,red.K.Majdzik,J.Zarek,Katowice:WydawnictwoUniwer-
sytetuŚląskiego,2017,s.359-364.
7R.Kapuściński,Imperiumł,s.122-123.
8Tamże,s.205.
