Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
akrostych
AdamŚwinkazZielonej
SynAdamaŚwinkizewsiZielona(deZelona)naMazowszu,kasztelanado-
brzyńskiego.UrodziłsięwkońcuXIVw.w1411r.zapisałsięnaUniwersytet
Krakowski.Wlatach1432-1433byłkanonikiemgnieźnieńskim,1427-1433
-łęczyckim,1432-1433-krakowskim,1433-włocławskim,1431-kanoni-
kiemkolegiatyśw.JerzegowGnieźnie.Wlatach1427-1431pracowałwkan-
celariikrólewskiejWładysławaJagiełłyjakonotariusz;tuzetknąłsięm.in.
zpodkanclerzym→StanisławemCiołkiem.PosłowałdoRzymu(1427)oraz
doRzeszy(1429).Zmarłprzed22X1433r.
Pisałtylkowjęzykułacińskim,częstoumieszczającwutworachpoetyckich
akrostychy,ułatwiającerozpoznanieautora(ADAMSVINCADEZELONA,
SVINCA),aniekiedytakżeadresata(PRANDOTEADAMPIODONAT;
ADAMPRANDOTE-wobuprzypadkachdedykacjadotyczybiskupakra-
kowskiegoPrandotyzBiałaczowa).
Ułożyłm.in.sekwencje:ośw.Barbarze(Avevirgo,fonsvirtutemł),ośw.Woj-
ciechu(SalvesidusPolonorumł),oMaryi(Avevirgoregia...),ośw.Stanisła-
wie(Psallatpolihierarchia...);hymny:ośw.Stanisławie(Almapereiusmerita...;
Pollensdoxispromicuit…).
Jestteżautoremdwóchwierszowanychutworówżałobnych:→Wiersznaśmierć
ZawiszyCzarnego(1428)oraz→WiersznaśmierćkrólewnyJadwigi(1431).
Zaginąłjegoutwórepicki,znanyJ.J.Załuskiemu,ascharakteryzowanyprzez
J.D.A.Janockiego(Janociana,t.2,Warszawa1779,s.272)jakolongumcarmen
heroicumDerebusgestisacdictismemorabilibusKazimirisecundiPoloniaeregis
inclitissimi...,opowiadającyprawdopodobnieoKazimierzuWielkim.
zm.przed22X1433
NKIII,s.328-329;DPPIV
,s.231-232(T.Witczak);PSB-.
◀LITERATURA
Canticamediiaevipolono-latina,t.1:Sequentiae,wyd.H.Kowalewicz,Warsoviae1964,
s.54-58(nr36-39).
CzyżakM.,KapitułakatedralnawGnieźniewświetlemetrykizlat1408-1448,Poznań2003,s.312.
Hymnypolskie,zebrałiprzygotowałdowyd.H.Kowalewicz,transkrypcjaioprac.muzyczne
J.Morawski,nMusicaMediiAevi”VIII,Kraków1991,s.115-117(nr46-47).
KowalewiczH.,Zasób,zasięgterytorialnyichronologiapolsko-łacińskiejlirykiśredniowiecznej,
Poznań1967,s.93-99.
KrzyżaniakowaJ.,KancelariakrólewskaWładysławaJagiełły:studiumzdziejówkulturypoli-
tycznejPolskiwXVwieku,cz.II:Urzędnicy,Poznań1979,s.133-135.
MichałowskaT.,Średniowiecze,Warszawa1995,wgindeksu.
MożejkoB.,RódŚwinkównapograniczupolsko-krzyżackimwśredniowieczu,Gdańsk1998.
OżógK.,UczeniwmonarchiiJadwigiAndegaweńskiejiWładysławaJagiełły(1384-1434),
Kraków2004,s.152,296,327.
Sułkowska-KurasiowaI.,DokumentykrólewskieiichfunkcjawpaństwiepolskimzaAndega-
wenówipierwszychJagiellonów:1370-1444,Warszawa1977,s.261-262.
WeyssenhoffK.,w:AdamiPorcariiEpitaphiumZavissiiNigrietHedvigisWladislaiJagellonis
filiae,wyd.Ch.Weyssenhoff,nBibliothecaLatinaMediietRecentiorisAevi”
,t.2,Varsoviae1961.
WitczakT.,Literaturaśredniowiecza,Warszawa1990,s.95-98orazwgindeksu.
akrostych
Nazwanakrostych”(gr.¢κρÒstLχOV)nieodnosiłasiędogatunkupoezji,ale
oznaczałachwytformalnypolegającynatym,żepierwszeliterywersówlub
strofutworupoetyckiegoukładałysięwsensownącałość,tworzącnp.imię
9
