Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ViolettaMantajewska
demagogii,ajejpodstawowąfunkcjęperswazyjną(wychowawczą)sprowa-
dzićmożnadocelu:propagandyideologicznej1ustanowienienowejak-
sjologiinczłowiekaradzieckiego”,natomiasttzw.literaturapopularna,która
zajmowałaznaczącemiejscenarynkuwydawniczymwEuropie,stanowiła
wRosjiniszęmimopopytuczytelników
7
.
Wlatachosiemdziesiątychinapoczątkudziewięćdziesiątychzarównoso-
cjologowiekultury,jakiliteraturoznawcypodejmująpróbędiagnozyisyste-
matyzacjinowychzjawiskhistorycznoliterackich
8
.Wnprofesjonalnej”prasie
literackiejpisarze,poeci,krytycy,teoretycyihistorycyrewidująmiejsceizna-
czenieliteraturywspołeczeństwieglobalnym,dyskutująodynamicejejrozwoju
itymfaktem,jakmożnaprzypuszczać,należytłumaczyćpojawieniesiękate-
goriinliteraturaśrodka”ijejterminologicznąfunkcjonalność,notwartość”1
określeniejejdynamikizmiany,procesualności.Woparciuoutrwalonekanony
tradycyjnych,normatywnychpoetyktriadycznych/binarnychdyskutancitwo-
rząmodeleliteraturypopularnej,wprowadzająckategorięnliteraturaśrodka”
9
,
sytuującjąpomiędzyliteraturąnjakościową”,artystyczną,poważną,wysoką,
literaturąkategoriinA”aniby-literaturą,pseudoliteraturą,nieliteraturą,makula-
turą,chałturą(SiergiejCzuprinin).Wedługtypologiisformułowanejwdebacie
przezBorisaGroysa,nowymodelliteraturywhistorycznieliterackoskanonizo-
wanejhierarchiipozostajealternatywąwobecliteraturyntradycyjnej”,jakościo-
cieteoretyczno-metodologicznymodmiennymniżwrosyjskichpracachhistorycznoliterackich.
Wbadaniachrosyjskichiradzieckichdominowałaspektperswazyjnytekstów;literaturętrak-
towanojakonnarzędzie”propagandyideologicznej,natomiastwamerykańskich1reinter-
pretowanowszerokimkontekściezmianstratyfikacjispołecznejistrategiikomunikacyjno-
-kulturowych:MassCultureinSovietRusssia:tales,poems,songs,movies,playsandfolklor
1917—1953.Ed.byJ.vonGeldernandR.Stites.Bloomington,Inadianapolis:Indiana
UniversityPress1995.
7
nWładzeZSRRledwotolerowałyliteraturępopularną,mimowielkiegonaniąpopytu;
jejnakłady,zwłaszczatejtłumaczonejzjęzykówobcych,zawszebyłyniskie,akolportażogra-
niczony.[ł]Wczasachradzieckichforsowanopunktwidzenia,zgodniezktórymkomercyjna
literaturamasowajest»seryjnąprodukcją«systemukapitalistycznego,mającąneutralizować
»inicjatywępolitycznąmas«,m.in.poprzezrozpowszechnianietreścipornograficznych”.Zob.
A.Wołodźko-Butkiewicz:nProjektyliterackie”ł,s.63,64.
8
М.Берг:Литературократия.Проблемаприсвоенияиперераспределениявлас-
тивлитературе.nНовоелитературноеобозрение”2000,№22;В.П.Руднев:Словарь
культурыXXвека.Ключевыепонятияитексты.Москва1999,s.156;К.Кокшенева:
Революциянизкихсмыслов.Москва2001.
9
М.Амусин:łЧемсердцеуспокоится.3аметкиосерьезнойимассовойлите-
ратуревРоссиинарубежевеков.nВопросылитературы”2009,№3;С.Кибальник:
„Гибридизация”и„глокализация”всовременнойрусскойлитературе(В.Пелевин
иС.Минаев):http://www.literarus/com/arkiv/rus2009/rus3f_2009.php.;С.Чупринин:3во-
номщита
.
nЗнамя”2004,№11;С.Чупринин:Литературавысокаяимассовая:от
конфликтаккомпромиссу.12тезисов:http://www.literarus/com/arkiv/rus2009/rus3f_2009.
php.
