Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pop-/post-nliteraturaśrodka”
21
tworząpewnąhierarchięwobrębiepolisystemu”
32
.Teoretykposługujesię
modelamisemiotycznymi:kanonizacji/dekanonizacjirosyjskiegoformalisty
JurijaTynianowaijegohipotezadynamicznościprocesusynchronii/diachro-
niisystemuhistorycznoliterackiego,którąautorpolisystemuokreślamianem
procesualności.Tynianowskazmiananaosidiachroniipowodujewypieranie
iprzemieszczeniewarstwymodelu/gatunku,leczzasadniczakwestiawteorii
polisystemujestnastępująca:
[ł]wodniesieniudopolisystemuniemożnamówićojednymcentrum,
ojednymobszarzeperyferyjnym,ponieważhipotezazakładaistnieniekil-
kutakichpozycji.Ruchmożemiećmiejscenp.wtedy,gdydanajednostka
(elementlubfunkcja)ulegnieprzemieszczeniuzperyferiijednegosystemu
naperyferiesąsiedniegosystemuwobrębietegosamegopolisystemu,skąd
może(aleniemusi)przesunąćsiędalejwkierunkutegodrugiego33.
Kategoriaprocesualnościwyjaśniaprzyczynytransferuiaktualizacji
systemów,aprocesywnichzachodzące(zuwzględnieniempodstawowych
procedur:selekcji,manipulacji,amplifikacji,usuwania)dokonująsięnafak-
tycznychproduktach(werbalnych/niewerbalnych)odnoszącychsiędopoli-
systemu.Badaczem,którydokonałkonceptualizacjisocjokulturowychwy-
różnikówprodukcjitekstuwkategoriachstratyfikacjiliterackiej,byłWiktor
Szkłowski
34
.Zgodniezjegoteząteksty(ichzmiennyrepertuar,modele)po-
zostająwsferzenapięćmiędzysystememskanonizowanyminieskanonizo-
wanym:ndochodządogłosu1zdaniemEvena-Zohara1wkażdejkulturze,
ponieważnieustratyfikowanaspołecznośćludzkanieistnieje”
35
.Wjegoteorii
paradygmatSzkłowskiegozostałrozszerzonyprzezoperacjonalizującesystem
pojęcia:relacyjnośćiprocesualnośćzarównowodniesieniudokanoniczności
statycznej,jakidynamicznej
36
wsystemieliteratury,atakżedyferencjację
centrum/peryferiesystemuwpolisystemiekultury.Literaturatraktowanajako
modelsocjokulturowyzajmujecentralnąpozycjęjedynienapoziomie(uni)-
systemuliterackiego1gwarantemtegomiejscaniejestzbiórczyrepertuar
tekstów,któresąntylkoczęściowymiprzejawamiliteratury1przejawami,
którychzachowanianiesposóbwytłumaczyćichwłasnąstrukturą.Można
jenatomiastwyjaśnićnapoziomie(poli)systemuliterackiego”
37
1suponu-
jebadacz.Wgranicachswojegosystemuliteraturamożeulectranspozycji/
przemieszczeniuzcentrumkuperyferiom.Wpolisystemiekultury(nakilku
32
33
34
35
36
37
Ibidem,s.352.
Ibidem.
Ibidem,s.354.
Ibidem,s.355.
Ibidem,s.358.
Ibidem,s.357.
