Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ViolettaMantajewska
poziomach),leczzawszezajmujecentralnąpozycję,jeślispełniawymógade‑
kwatności:
Literaturajakoinstytucjasocjokulturowamożewdalszymciąguistnieć,
natomiastmiernikiemstopniajejnadekwatności”jestpozycja,jakązajmu-
jeonawobrębiekultury.Przykładowosytuacja,wktórejliteraturazostaje
zepchniętanaperyferiekultury,możebyćwidomymznakiemtakiejnieade-
kwatności38.
Modelpolisystemuzakładakanonicznośćstatycznąidynamiczną,ostatnią
możnazdefiniowaćwnastępującysposób:n[ł]pewienmodelliterackizosta-
jeugruntowanyjakozasada,któraokazujesięproduktywnawsystemieprzez
jegorepertuar”
39
,przyjednoczesnejaktywizacjimodelialternatywnychopcji
(równieżtychskanonizowanych).Istotnydlakonstruowaniamodelunliteratu-
ryśrodka”jestfakt,żewteoriipolisystemuustanawiasiętypkanoniczności
dynamicznej,któraodnosisiędo:1)poziomutekstów,2)poziomumodeli.
Repertuartekstówzkwalifikatoremkanonicznościstatycznejdotyczytekstów
skończonych,historycznieusankcjonowanych,którekulturapragniezachować
(tenstatusmająarcydziełaliteratury,atakżetekstyzzamkniętegozbioruhi-
storiiliteratury),natomiastkanonicznośćdynamicznadotyczypoziomumo-
deli(wsystemie)rozumianychjakonzasada,któraokazujesięproduktywna
wsystemiepoprzezjegorepertuar”
40
,itoondecydujeodynamicesystemu
literaturyijejmiejscu(adekwatności)wpolisystemiekultury.Casuspost‑/
pop‑nliteraturyśrodka”,zgodniezprezentowanąteorią,któraoperujezarów-
nogatunkami/tekstami/językamiskanonizowanymi,jakinieskanonizowany-
mi,jestndziełemotwartym”,nruchomym”,napisanymwtechnicebricolage,
posługujesięwszystkimimożliwymizbioramitekstów(zcałościrepertuaru
kultury),wtymtakżenskończonymiproduktami”(Even-Zohar),którychzna-
czenieniepoleganatym,żesąnwydajnejakoskończonyprodukt,lecznatym,
żestająsiępotencjalnymkompleteminstrukcji,tzn.modelem”
41
dokonstru-
owania/składania1stająsięntekstem”fraktalnymwedługokreśleniaRolanda
Barthes3a.nLiteraturaśrodka”jestwstaniedynamicznegorozwojuiwytwarza
własnemodele,którychznaczeniedlasystemuliteraturyipolisystemukultury
pozostajewsferzedynamicznegowytwarzania1relacyjnejmediacjimiędzy
typemnpierwotnym”itypemnwtórnym”(Even-Zohar),którynpoprzezwpro-
wadzenienowychelementów,skutkiemczegokażdyproduktstajesięmniej
przewidywalny,jestcechąrepertuaru(isystemu)nowatorskiego”
42
.Teoria
38
39
40
41
42
Ibidem,s.355,356.
Ibidem.
Ibidem,s.358.
Ibidem.
Ibidem,s.360.
