Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zjawiskoistniejąceobiektywnie,ilejakokreację.Przyjąwszyzałożenie,żeźródłem
niewyrażalnościjestodczucieniewystarczalnościpewnegojęzykawypowiedzi,stawia
tezę,żejejwystępowanieniejestdeterminowaneobiektywnymicechamiwyrażanych
treściorazniesprawnościąobranegojęzyka,leczwdużymstopniuróżnorodnymiza-
łożeniamiocharakterzefilozoficznym.Bartoszyńskiwprostokreślaniewyrażalność
jakonproduktwytwarzanyprzezróżneformacjefilozoficzne”23.Możnajednak-ina-
leży-wskazaćtakżeinneuwarunkowania.Rolęchybazasadnicząwnprodukowaniu”
niewyrażalności(oczywiście,niejestonawyłączniekreacją)grająemocje-zarówno
indywidualne,jakspołeczne.TaknaprzykładPeterNovickstwierdza,żedomaganie
sięuznaniawyjątkowościHolokaustu,podobniejakutrzymywanie,iżjestonniepoj-
mowalnyczynieprzedstawialny,jestgłębokoniestosowne;wpraktycebowiemznaczy
tyle:twojakatastrofa,wprzeciwieństwiedonaszej,jestzwyczajna,pojmowalna,
jestprzedstawialna24.KwestianniewyrażalnościZagłady”jestoczywiścieuwikłana
politycznieiideologicznie.SlavojŽižekujmujerzecznastępująco:
Holocaustuniemożnawyjaśnić,poddaćwizualizacji,przedstawićczyprzeka-
zać,ponieważstanowionczarnądziurę,implozję(narracyjnego)wszechświata.
Wszelkapróbajegokontekstualizacji,jegoupolitycznienia,jestrównoznaczna
zantysemickimzaprzeczeniemjegounikalności.Jednakżesamojegoodpolitycz-
nienie,podniesieniedorangiwłaściwego,wzniosłegoZłamożestanowićcynicz-
ną,manipulacyjnąstrategiępolityczną,służącąlegitymizacjipewnychpraktyk
idyskwalifikacjiinnych
25
.
Odproblemówideologicznychwróćmyjeszczedoujęćsemantycznych.
Rozważającrzecznachłodno,trudnoniezaakceptowaćtwierdzeniaAnthony’ego
Easthope’a,wzasadziebanalnego,mówiącego,żeprzedstawienie-czytomówione,
pisane,czyśpiewane-nigdyniebędzietymsamym,corzeczywistość:nZtegopunktu
widzeniaprawdziweodzwierciedlenie[...]jestniemożliwe”26.JoanRingelheimujmuje
kwestiępodobnie:
[...]języknigdynienchwyta”doświadczenia.Językprzedstawia,leczniekopiuje
doświadczenia.Dziejesiętakniezależnieodtego,czymówimyoHolocauście,
śmiercidziecka,utworzemuzycznymczyśpiewieptaka
27
.
Jestzatemjasne,żewspomnianyprzezBartoszyńskiegonprodukt”niedokońcajest
wytwarzany-jegozalążektkwiimmanentniewjęzyku.Zatemproblememistotnym
wkontekściepodjętejtuproblematyki,sensownympodwzględempoznawczym
okazujesięnieto,czymożnawyrazić,lecz-jaktouczynić...Wszakibez
uwzględnieniawspomnianegoprzezBartoszyńskiegonczynnikamodalności”,trudno
oprzećsięnnaocznemu”argumentowiGeoffreyaH.Hartmanna:
23
Tamże,s.11.
24
PeterNovick:TheHolocaustinAmericanLife.Boston1999,HoughtonMifflin,s.9.
25
SlavojŽižek:Komediaobozowa.Przeł.AdamChmielewski.nTekstyDrugie”2004,nr5,s.136.
26
AnthonyEasthope:Holocaustiniemożnośćprzedstawienia.Przeł.MagdaPietrzak-Merta.nResPub-
licaNowa”1997,nr11,s.59.
27
JoanRingelheim:Thestrangeandthefamiliar,[w:]HumanityattheLimit.TheImpactoftheHo-
locaustExperienceonJewsandChristians.Red.MichaelA.Signer.Bloomington2000,Indiana
UniversityPress,s.40(przekł.własny-A.M.).
11
