Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niemieckich,zwłaszczawAuschwitzinaMajdanku,woparciuookolicznąludność
irobotnikówcywilnych).Wewszystkichwymienionychwyżejprzypadkachkontaktu
więźniówzeświatemzewnętrznym,formąprzekazywaniainformacjibyłazwyklere-
lacjaustnalubgryps.Swoistymźródłeminformacji,oficjalnym,byłyliczne,wysyłane
przezwładzeobozowezawiadomieniaośmierciwięźniów-ludzimłodychijeszcze
doniedawnazdrowych.
Niewątpliwiebogatszymodwymienionych,pełniejszymźródłemwiedzybyłyustne
opowieściosóbzwolnionychzlagru;ichadresatembyłozazwyczajwąskiegrono
ludzizaufanych,najczęściejrodzinaiprzyjaciele.Więźniowieprzedwypuszczeniem
nawolnośćpodpisywalizobowiązanie,żezachowająwtajemnicywszystkoto,co
widzieliicoprzeżyliwlagrze.Niedotrzymaniezobowiązaniagroziłoponownym
aresztowaniem.Należyzaznaczyć,żewlatach1933-1939liczbazwolnieńzobozu
byładośćznaczna.Źródłemdecydującymokształtowaniusięobrazulagruwopinii
światowej,byłyjednakopublikowaneopowieścizarównoosóbzwolnionych,jak
inielicznychuciekinierówzobozu.
1.3.publikacje
PublikacjedotycząceobozówkoncentracyjnychukazywałysięzarównowTrzeciej
Rzeszy,jakizwłaszczapozajejgranicami.Zewzględunabezpieczeństwoautorów,
ogłaszanoprzedewszystkimrelacjeemigrantów.WedleobliczeńDunin-Wąsowicza,
wlatach1933-1939ukazałysięogółemczterdzieścidwieksiążkiibroszurydrukowane
orazpewnaliczbawydawnictwpowielanych,przyczymniektóreztychpublikacji
miałypokilkawydańwróżnychjęzykach.Spośródtychczterdziestudwóchksiążek
ibroszur96,podziesięćukazałosięweFrancjiiSzwajcarii,pięćwWielkiejBrytanii,
czterywHolandii,potrzywCzechosłowacjiiPolsce,jednawokupowanymprzez
JaponięSzanghaju.Znamienne,żeażsześćksiążekukazałosięudrugiegoświatowego
obozowegonpotentata”,wZwiązkuSowieckim.Większośćpublikacjipojawiłasię
wlatach1933-1934.Wzrostzainteresowaniaświatemlagrównastąpiłdopierood
roku1939.
WNiemczechpublikacjeotematyceobozowejukazywałysięmiędzyinnymi
wpostacidrukówpowielanychiulotek,jakrównieżwformieTarnschriften,tj.
drukówzamaskowanych,zamieszczanychmiędzyokładkamiksiążeklubbroszur
niebudzącychpodejrzeń,dozwolonychprzezcenzurę.Naprzykładwspomnienia
uciekinierazOranienburga,GerhartaSegera,ukazałysiępodokładką,naktórej
widniałtytułDasGesetzzurOrdnungderNationalenArbeit,wspomnienieWernera
Hirschapt.SozialdemokratischeundkommunistischeArbeiterimKonzentrationslager
zawartebyłowdruku:WilhelmMeyeriKarlWernickeDerElektromotorimKlein-
96
KrzysztofDunin-Wąsowicz:Ruchoporu...,dz.cyt.,s.160-161.Zob.teżWandaKiedrzyńska:Mię-
dzynarodowabibliografiahitlerowskichobozówkoncentracyjnych1933-1976.nBiuletynGłównej
KomisjiBadaniaZbrodniHitlerowskich”,[t.]30(1981),s.9-240.PodawanaprzezDunin-Wąsowi-
czaliczbajestprzybliżona,autor(podobniejakKiedrzyńska)nieznanp.książkiStanisławaNogaja
ZadrutamiikratamiTrzeciejRzeszy(piszęoniejwdalszejczęścirozdziału).
33
