Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
skiebezuprzedzeń,uwalniającodkoniecznościprecyzowaniaichtożsa-
mościnarodowejczypolitycznejidokonywaniawstępnychrozróżnieńhi-
storycznych.
Mówiąco„mniejszych”literaturachromańskich,myślimyzatemnie
tylkoomniejszymichzasięgu,omniejszympromieniowaniu,aleprzede
wszystkimotym,żeżyjąoneniejakowfałdziewielkichjęzyków,rozwijają
sięwpoludziałaniawielkichtradycjiliterackich–językafrancuskiego,
hiszpańskiegoczywłoskiego–wrazznimi,aleiwbrewnim.Odśrodko-
wyruchtychliteraturniekonieczniejestwyrazemopozycjiczypostawy
roszczeniowej;bardzoczęstojestintymnymdoświadczeniemwłasnejtoż-
samości,historii,religii,ciała…„Literaturymniejsze”ujawniajązwiązek
językazniepowtarzalnymdoświadczeniemczasuiprzestrzeni,pokazują,
jakbardzodramatycznejestniekiedybycienagranicyjęzykaoficjalnego
iprywatnego.
Naszaksiążkaniejesthistorycznymprzeglądemaniencyklopedycz-
nąprezentacjąromańskich„literaturmniejszych”.Jestpróbąpokazania
odmiennościliterackiejmowyKatalończyków,Belgów,Szwajcarów,Sycy-
lijczyków,galisyjczyków...–powieściopisarzyipoetów,kobietimężczyzn
posługującychsięwtwórczościliterackiejsłowamiiznakami,brzmienia-
miiakcentamiinnyminiżte,któreudźwięczniająsięwliteraturzeijęzy-
kuwiększościjęzykowejczykulturowej.
Niemającnaceluprzewartościowywaniahistoriiliteratury,chcieliśmy
jedynieotworzyćdyskusjęnadstanembadańnadromańskimi„literatu-
ramimniejszymi”izarysowaćprzestrzeńspotkaniadlawszystkich,któ-
rychzastanowiłyichsłowaimelodia,którzydalisięuwieśćichgramatyce
iwyobraźni;chcieliśmystworzyćmiejscedyskusjidlatych,którzypotrafili
wyzwolićsięzprzesąduniepodzielnychopiniiijednoznacznychprzyna-
leżności.Dostrzeżenietejróżnorodności,pamięćomałychliteraturach,
empatia,tonietylkowyraztroskiodziedzictwo,aleteżkwestiadoświad-
czaniażyciaisłowa.Celnieująłtouważnyobserwatorwielokulturowych
iwielojęzycznychspołeczności,ClaudioMagris,pisząc:
Możenigdyniebędziemybezpieczni,jeślinienauczymysięczuć–wsposób
niemalfizyczny–żeprzeznaczeniemkażdegonarodujestmiećswojągodzinę,
żeniemawsensieabsolutnymcywilizacjiwiększychimniejszych,lecztylko
następowanieposobieokresówdojrzewaniairozkwitu.Żyćipisaćznaczy
przemyślećwewszystkichczasachiwewszystkichkrajachową„historięduszy
ludzkiej”,którąpragnąłodtworzyćherderpoprzezdziejeliteraturyświatowej,
niewyrzekającsięideijejwiecznegouniwersalizmuaniteżniepoświęcając
dlajednegomodelużadnejztakróżnorodnychform,wjakiesięonawcieliła;
miłośćdodoskonałościformygreckiejnieznaczyłabowiemdlaherderalekce-
ważenialudowejpiosenkilitewskiej1.
1ClaudioMagris,Dunaj,tłum.J.gniewska,Czytelnik,Warszawa,1999,s.27.
