Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
AnnaAdamska
Nietrudnosiędomyśleć,żeDkrajobrazy”czyDterytoriadokumentowe”ozna-
czająmożliwydozakreślenianamapieobszar,naktórymdokumenty,chociażwy-
gotowywaneprzezrożnychwystawców,miaływielewspólnychcechzewnętrznych
iwewnętrznych.Topodobieństworozmieszczeniatekstunakarcie,duktuidyktatu
wskazujenaistnieniepewnychwspólnychwyobrażeńotym,jakdyplomypowinny
(podkreślenie-A.A.)wyglądać,azdrugiejstrony-nadzieleniesięrozwiązaniami
praktycznymiprzezkościelneiświeckieośrodkidokumentotwórcze.Ciekawejest
to,żeprezentowanegowyżejkonceptuDprowincjipisarskiej”właściwiesięjużdziś
niestosuje,natomiastDkrajobrazydokumentowe”nadalsąwużyciu.Wprawdziepo
okresieintensywnegoużytkowaniaprzezbadaczyniemieckichiczeskich17wlatach
sześćdziesiątychisiedemdziesiątychXXw.pojęcietowyszłozużycianajakiśczas,
aletużporoku2000przywrócilijehistorycyszwajcarscyiaustriaccy,zajmującysię
dokumentemprywatnymwczesnegośredniowiecza.Podnoszącjegoużyteczność,
wskazywalionimiędzyinnymi,żewłaśnieDkrajobrazydokumentowe”mogąstano-
wićdoskonałyobiekttakczęstodziśpostulowanychbadańinterdyscyplinarnych18.
Doichszkicowaniakoniecznejestpołączeniewysiłkówreprezentantównaukpo-
mocniczych,filologóworazhistoryków.Wostatnichlatachanalizowanetupojęcie
stosowanejesttakczęstoichętnie,żemożnaodnieśćwrażenie,iżstałosięonomod-
nąiwygodnąetykietką,aużytkownicynieinteresująsięniuansamijegoznaczenia19.
Wkierunkulocascribendi:lieuxd’écritureiSchreiborte
Kolejnekoncepty,przedstawiającedynamikękulturypisma,mającharakter,który
możnabynazwaćDpunktowym”.ChodzituoideęDmiejscpisania”(lieuxd’écriture),
którazjęzykafrancuskiegoprzewędrowaładoangielskiegoiniemczyzny.
WhumanistycefrancuskiejpojęcieDmiejsc”(lieux)mawagęszczególną.Nieroz-
łączniekojarzysięonozwielkimprzedsięwzięciemintelektualnymipolitycznym
ostatniegoćwierćwieczaXXw.,którymbyłoprzygotowanieipublikacjamonumen-
talnegodziełaLieuxdemémoire20.Miejscapamięcizbiorowejrozumianesąwnim
17Por.I.Hlaváček,Badaniazzakresudyplomatykiprowadzonenaziemiachczeskichwlatach
1960–1970,St.Źr.18,1973,s.138-139.
18P
.Erhart,J.Kleindinst,Einleitung,w:UrkundenlandschaftRätien,red.idem,Wien2004,
s.18;W
.Pohl,VonderVielfaltderDiplomatik,w:DiePrivaturkundenderKarolingerzeit,red.P
.Erhart
iin.,Zürich2009,s.243-248.
19Zob.m.in.:DievirtuelleUrkundenlanschaftderDiözesePassau,wyd.A.Krah,H.W
.Wurster,
Passau2011;VerbundforschungprojektDigitaleUrkundenlanschaftFulda,HessischesStaatsarchiv
(od2013).Słowotwórczewłaściwościjęzykaniemieckiegoumożliwiająrównieżtworzenie
pojęćpochodnych,takichjakSchreiblandschaftenczyRechtslandschaften,np.Scripta,Schreibland-
schaftenundStandardizierungstendenzen.UrkundensprachenimGrenzbereichvonGermaniaundRomania
im13.und14.Jahrhundert,red.A.Rappiin.,Trier2001;A.Krey,DiePraxisderspätmittelalterlichen
Laiengerichtsbarkeit.Gerichts–undRechtslandschaftendesRhein-Main-Gebietesim15.Jahrhundert,
Köln2015.Zazwróceniemiuwaginatęostatniąpublikacjędziękujedr.HerwigowiWeiglowi
zInstytutuHistoriiAustriackiejwWiedniu.
20Lieuxdemémoire,t.1-3,red.P
.Nora,Paris1984-1992.Spośródwieluomówieńwróż-
nychjęzykach,zob.:H.T.H.Tai,RememberedRealms.PierreNoraandFrenchNationalMemory,DThe
AmericanHistoricalReview”106,2001,z.3,s.906-922.
