Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
IngaB.Kuźma
naprzestrzeniwieluepok.Dziełaprzedstawiającebiedęrealizowałyprzytymrozmaite
programyspołeczne,polityczneietyczne.
Założeniadotyczącespecyfikidoświadczeniaubóstwa,plasująubogichnajczęściej
wobszarzekulturowejnniemoty”.Ównbrakgłosu”byłwzmacnianyczęsto(wzależności
odświatopogląduspołecznegosamegobiednegoczyobserwatoralubbadaczyzokreślo-
negoczasuimiejsca)przypisywanymbiednympoczuciemwstyduiwiny;mógłbybyć
reakcjąnaspecyficznydyskursodpowiedzialnościlubreakcjąnawspółczuciebądźlitość64.
Zdrugiejstrony,owakulturowanniemota”mogłabyćefektemnniehistoryczności”
biednych,podobniejakinnychwarstwtraktowanychjakomarginalne(wtymtzw.margi-
nesspołeczny).ZbigniewGalorprzedstawiłmożliwątypologięprzyczynnmałegoznacze-
nia”tegotypuwarstwspołecznych.Wynikałobytom.in.zbraku(auto)dokumentowania
ichżycia65.JednakGalorszukającprzyczyntegostanu,stwierdził,żetzw.margines(aprzy
tym–analogicznie–biedni)wywierająndwojakiwpływnaspołeczeństwo(ł):pozytyw-
nyinegatywny”66.Dziejesiętak,ponieważsposobywspieraniawykluczonychimarginali-
zowanych(adekwatnedorealiówepoki)sąpolemsamorealizacjidlaresztyspołeczeństwa,
odtwarzającegowtensposóbswójsystemwartości.Wpływnniemych”społeczniegrup
niejestzatemzerowy,leczniewielki.Takżetwierdzeniemówiąceobrakunhistoryków”,
rozumianychszeroko–czylijakorzecznikówsprawbiednych–niedasięobronić.Doja-
kiegośstopniatakąrolęprzejmowalinp.artyści,społecznicy,politycylubbadacze.Rzecz
jasnanależyprzyjąćwtympunkciewszystkiemożliwezastrzeżeniazwiązaneztegotypu
nprzedstawicielstwem”,takżetesemantyczne(odnoszącesiędosłowanrzecznik”czypo-
krewnych)wprzypadkugruptakczęstodiametralnieodmiennieuplasowanychwstraty-
fikacjispołecznej.
Jednakżetezaobrakugłosugrupmarginalnych,wtymbiednych,pozostajesilna67.
Dopewnegostopniajestprawdziwa,choćczasamiówgłosmożnausłyszeć,zawierajągo
np.materiałyarchiwalne,którychfragmentyzostaływykorzystanewtymtekścieiktóre
dopełniływiedzęteoretycznąifaktograficzną,jakrównieżanalizyproblemowe.
64Zob.E.Tarkowska,Wprowadzenie.Bieda,historiaikultura,s.20–21.Obecniemożnamówićozmia-
nietakiegopodejścia:por.http://rszarf.ips.uw.edu.pl/uiws/polemikaGW2008.pdf[dostęp:31.03.2022].
65Z.Galor,MarginesspołecznyDrugiejRzeczpospolitejjakowarstwa„niehistoryczna”?,[w:]Marginesspo-
łecznyDrugiejRzeczpospolitej.Metamorfozyspołeczne,t.6,red.M.Rodak,Warszawa2013,s.30–31.
66Tamże,s.32.
67Por.nWewszystkichpracach,doktórychsięodwoływaliśmy,silnyjestwątekudzielaniagłosu–za
pomocąproponowanejmetodybadawczej–różnymkategoriomupośledzonych,pozbawionychgłosu,
milczących.Odnosisiętozwłaszczadoludzibiednych;tooninależądotych,którzymilczą”.E.Tarkow-
ska,Wprowadzenie.Bieda,historiaikultura,s.32.
