Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
Niezwykleszybkietemporozwojuowejosadywwielkiośrodekprzemysłowy,produ-
kującyprzedewszystkimnachłonnyrynekrosyjski,niemalniemiałosobierównychwśro-
dowejEuropie.PrzyrostludnościwŁodziprzezpierwszestuleciejejistnieniajakoośrodka
wytwórczego,dowybuchuIwojnyświatowej,byłprawieniespotykanywskaliówczesnego
świata,bosześćsetkrotny–cowiązałosięzwielkimikosztamispołecznymizpowoduupo-
śledzeniainfrastrukturyisłabościinstytucjiżyciaspołecznego.Łódźstanowiwobectego
ikonicznyprzykładmodernizmuperyferyjnego–przezkolejnedziesięcioleciaXIXwieku
byłacorazdynamiczniejrozbudowującymswójpotencjałwytwórczyipomnażającymka-
pitałnowoczesnymośrodkiemprzemysłowym,aleciągleniemogłasięstaćnowoczesnym
ośrodkiemmiejskim.DlapolskichartystówipublicystówŁódźdługobyłanobca”–bo
odległaodtradycyjnegowzorcazwiązanejzpracąnarolipolskości,bodługodominującą
wniejrolępełniliprzedstawicieleróżnychnarodowościczęstoniemówiącypopolsku,bo
wreszcie–wytworzyłaswójwłasnytyposobowy:Lodzermenscha,któremuprzypisywano
bezwzględnośćwdążeniudozyskuorazprostactwo,typjakżeodległyoddominującego
wkulturzepolskiejwzorcaszlachcica-(czypoteminteligenta-)-patriotygotowegodowiel-
kichpoświęceńnarzecznarodu,cowokresiezaborówbyłoszczególnieistotne.
OdkrywaniefenomenuŁodzitrwajużodjakiegośczasu,byprzypomniećopubli-
kowaneostatniodwatomynowejsyntezydziejówmiastaŁódźprzezwieki(2023)1;
SłownikkulturyliterackiejŁodzido1939r.(2022)2;monografięTomaszaCieślaka
Łódź.Szkiceoliteraturze,przestrzeniihistorii(2023)3;dwatomyantologiitekstów
literackich,wspomnieniowychipublicystycznychnBudzisięŁódź…”(2020,2022)4;
monografięAgatyZysiak,KamilaŚmiechowskiego,KamilaPiskały,WiktoraMarca,
KaiKaźmierskiej,JackaBurskiego,Zbawełnyidymu.Łódź–miastoprzemysłoweidys-
kursyasynchronicznejnowoczesności1897–1994(2021)5;książkęMartyMadejskiejAleja
Włókniarek(2018)6;IlustrowanąencyklopedięhistoriiŁodzi.Odpradziejówdokońca
XXwieku(2015)7,monografieJolantyFiszbakMityziemiobiecanejwregionalnejlite-
raturzeŁodzi.Międzygrąwyobraźni,fikcjąliterackąahistorią(2013)8;ŁukaszaBiskup-
skiegoMiastoatrakcji.NarodzinykulturymasowejnaprzełomieXIXiXXwieku.Kino
1Łódźpoprzezwieki.Historiamiasta,tom1:do1820roku,red.T.Grabarczyk,Łódź2023;Łódźpoprzez
wieki.Historiamiast,tom2:1820–1914,red.J.Kita,Łódź2023.
2SłownikkulturyliterackiejŁodzido1939r.,red.K.Badowska,T.Cieślak,D.Dekiert,K.Kołodziej,
M.Kucner,K.Pietrych,K.Radziszewska,A.Warda,E.Wiatr,Łódź2022.
3T.Cieślak,Łódź.Szkiceoliteraturze,przestrzeniihistorii,Łódź2023.
4„BudzisięŁódź…”Obrazymiastawliteraturzedo1939roku.Antologia,red.K.Badowska,T.Cieślak,
K.Pietrych,P
.Pietrych,K.Radziszewska,Łódź2020;„BudzisięŁódź…”Obrazymiasta–międzylitera-
turąapublicystyką.Antologia,częśćII,red.M.Kucner,A.Warda,K.Kołodziej,Łódź2022.
5A.Zysiakiin.,Zbawełnyidymu.Łódź–miastoprzemysłoweidyskursyasynchronicznejnowoczesności
1897–1994,Łódź2021.Wcześniejszewydanieangielskie:A.Zysiaketal.,Fromcottonandsmoke.Łódź
–industrialcityanddiscoursesofasynchronousmodernity1897–1994,Łódź–Kraków2018.
6M.Madejska,AlejaWłókniarek,Wołowiec2018.
7IlustrowanaencyklopediahistoriiŁodzi.OdpradziejówdokońcaXXwieku,red.ioprac.A.Grzegorczyk,
Łódź2015.
8J.Fiszbak,MityziemiobiecanejwregionalnejliteraturzeŁodzi.Międzygrąwyobraźni,fikcjąliteracką
ahistorią,Łódź2013.
