Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie:PRZEDMIOTIMETODA
11
masKuhn6.Autorzycipoświęciliwielemiejscaanaliziewpływuirracjonalnychin-
spiracjinazapoczątkowanąwrenesansiewielkąprzemianęcywilizacyjnąorazna
filozofię,aprzedewszystkimnaukęnowożytną.Ichkompleksowebadaniaprzyczy-
niłysiędodowartościowaniaczęstojużzapomnianychiniedocenianychidei,które
wznaczącysposóboddziaływałynazmianętradycyjnegoobrazuświata.
Jednązpierwszychpróbsyntezyfilozofiiihermetyzmujakodwóchnieodłącz-
nychnurtówstworzyliuczeniwłoscy.JeszczenapoczątkuXXwiekutensposóbana-
lizyzapoczątkowałwswoichpracachGiovanniGentile7,zaśjednymznajwybitniej-
szychprzedstawicielitegokierunkubyłEugenioGarin8.Spośródwłoskichautorów
należytakżewyróżnićpracePaolaRossiego,gdyżwwiększościsąonepoświęcone
problemomsytuującymsięnapograniczuracjonalnościitego,coirracjonalne9.Wło-
scyuczeniproponowalipróbęsyntetycznegoujęciamitówineoplatonizmu,magii
inauki,słuszniezauważając,żetylkotakiecałościoweodczytaniemożeprowadzić
dowłaściwegorozumieniaepoki,wktórejideałempozostawałodążeniedojedności
wszelkichnauk,sztukireligii10.
Syntezafilozofiiihermetyzmu,którąKristellerjedyniezasygnalizował,alejej
niepodjął,stałasięobecnieważnymprzedmiotembadańMichaelaB.Allena,zajmu-
jącegosięrenesansowąrecepcjąPlatonawujęciuMarsiliaFicina11,chociażnależy
wtymmiejscuodnotowaćrównieżznakomiteopracowaniespecyfikirenesansowych
mitówautorstwaJeanaSezneca12.Allenpokazał,żedonajważniejszychtematów
podejmowanychprzezFicinanależałyplatońskiemity,asamflorenckimistrzbył
nietylkoichwybitnymznawcą,aletakżeichwielkimpropagatorem.Winterpretacji
filozofiiFicinaAllenpodążyłwięczupełnieinnądrogąniżKristeller,zestawiając
tradycjęrenesansowąnietylezfilozofiąśredniowieczną,cozmyśląstarożytnąito
zarównofilozoficzną,jakimitologiczną.Wskazałteż,żedopierowkontekścietej
relacjimożnaprzedstawićspecyfikęrenesansowejfilozofii.
Whistoriistudiównadkulturąrenesansowąprawdziwymprzełomemstałysię
badaniauczonychzwiązanychzInstytutemWarburga,gdziezostaławypracowana
jednazpodstawowychmetod,którejcelemstałosiębadanieirracjonalnychwątków
wkulturze,potraktowanychjakorównorzędneczynnikijejrozwoju,ajednocześ-
nienośnikiistotnychdlaniejtreści.BadaniatezapoczątkowałsamAbyWarburg,
udowadniając,żewątkiirracjonalnemogąstanowićprzekazważnytakżedlakultury
6
7
Kuhn2003;idem2006;idem2009.
Gentile1991.
8
Garin1969;idem1992;idem1993;idem2006.
9
Rossi1957;idem1960;idem1978;idem1998.
10CharakterystykętejszkołyprzedstawiłMicheleCiliberto,którywswoimpodsumowaniudotych-
czasowychbadańnaddokonaniamiGiordanaBrunazauważył,żewspółczesnestudianadtąmyślądługo
możnabyłopodzielićnatakie,którestanowiąrozwinięciemyśliFrancesYateslubsąwostrejdoniej
opozycji.Wpierwszymprzypadkuautorzystaralisięprzedewszystkimpodkreślićto,żeBrunobył
hermetystąimagiem,wdrugimograniczalisiędoanalizyfilozoficznejwartościjegodzieł,podczas
gdydopierosyntezatychdwustanowiskmożezapoczątkowaćwłaściweodczytanierefleksjitegorene-
sansowegomyśliciela.Jaksądzę,możnazpowodzeniemodnieśćtestwierdzeniadocałościbadańnad
renesansem,por.Ciliberto1996.
11
Zob.Allen1984;azwłaszczaidem1998.
12
Seznec1940.
