Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Prolegomenametodologiczne
Chrystus–awięckonkretnyczłowiek–jestpełniąobjawienia,wydaje
sięsprzecznaztradycjąapofatyczną.Takteżuważawieluwspółcze-
snychmyślicieli13.Intrygującyjestjednakfakt,żeniektórzynajwięksi
przedstawicieletradycjiapofatycznej,naprzykładGrzegorzzNyssy,
bylitakżezdecydowanymiobrońcamitzw.wysokiejchrystologii,na
którejopierasięproblematycznajakobytezaoJezusieChrystusiejako
pełniobjawienia.Pozwalatonapostawieniehipotezy,iżwspomnianą
tezęmożnauzgodnićztradycjąapofatyczną,choćzapewnewymagato
odpowiednichzabiegówinterpretacyjnych.
Abypozostaćwiernympostulatowi,byanalizowaćrzeczywistetra-
dycjereligijne,przedstawięnajpierwmyślnajwiększychprzedstawi-
cielichrześcijańskiejtradycjiapofatycznej.Będąto:KlemenszAleksan-
drii–pierwszychrześcijańskiteolog,którywsposóbsystematyczny
opracowałiuzasadniałkoniecznośćapofatycznejpostawywobecBoga;
następnieGrzegorzzNyssy,któregomyślzawierakilkaważnych,ory-
ginalnychpomysłówwstosunkudopropozycjiKlemensa,posuwają-
cychpostawęapofatycznądonajbardziejradykalnychgranic,aktóry
jednocześniejestjednymznajwiększychobrońcówwysokiejchrystolo-
gii;kolejnymautorem,któregozabraknąćniemogło,jestPseudo-Dio-
nizyAreopagita:choćniesłusznieuważanyzaflojca”chrześcijańskiej
teologiinegatywnej/apofatycznej,wywarłprzemożnywpływnaprak-
tyczniewszystkicheuropejskichapofatycznychmyślicielidrugiegoty-
siąclecia;gdychodziomyślicielipiszącychwtymwłaśnieczasie,pre-
zentujęmyślTomaszazAkwinu,MistrzaEckhartaiMikołajazKuzy.
Akwinatarzadkojestkojarzonyztradycjąapofatyczną–niemniejjego
systemmetafzycznyposiadaradykalnieapofatycznekonsekwen-
cje.NatomiastEckhartiKuzańczykwswoichrozważaniachzawarli
mocneargumenty,wskazującenaflozofcznefundamentypostawy
apofatycznej;ichmyśljestpozatymważnatakżeztegopowodu,że
wywieracorazwiększywpływnawspółczesnychflozofówiteologów
zajmującychsiętymikwestiami.Możnapowiedzieć,żekryteriamimoje-
gowyborubyły:(1)znaczeniedlachrześcijańskiejtradycjiapofatycznej
(iwsensieoryginalnościorazwagiargumentów,iwsensiewpływu,jaki
myśldanegoautorawywarławhistoriiidei);(2)rola,jakądanyautor
odgrywawewspółczesnychflozofcznychiteologicznychdebatach.
Natakzarysowanymtlepróbujędokonaćsyntetycznegoujęcia
chrześcijańskiejpostawyapofatycznej,konfrontującpomysłydawnych
niedasiępodaćkrótkiejdefnicjitegopojęcia,któraniebyłabynarażonanaistotne
niezrozumienie.Czymjest,wmoimmniemaniu,teologiaapofatyczna,staniesięja-
snedopieropoprezentacjikilkunajważniejszychmyślicielizaliczanychdotegonurtu
tradycjichrześcijańskiej.
13Por.np.Hick1993a;MacQuarrie1997.
