Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Doświadczaniekultury-propozycjeteoretyczne
23
(czylinatakie,którymmożnaprzypisaćstatuslokalnegodziedzictwa),anastępnie
starasięzdaćrelacjęztego,jaksąoneodbierane.Przyczym(azkoleitakorekta
wynikazdokonującychsięobecniewhumanistyceprzemianocharakterzezasad-
niczym,boparadygmatycznym)niechodziłobytuwcaleoichodbiórwyłącznie
wsensiemożliwego-dziękinabytej,lepszejlubgorszej,kompetencjiiprzejawia-
nymupodobaniomczyteżśrodowiskowowarunkowanymgustom-rozumienia
niesionychprzeznieznaczeń,awięcinterpretowaniazawartychwnichsensów
iwartości,nacokładłanacisktradycyjnasocjologiakultury.Rodzisięnatomiast
potrzebapodjęciatakichbadańnadobiektamikultury,wktórychposługiwano
bysiękategoriąpotraktowanegownowysposóbdoświadczenia.
Wtymprzypadkuważneokażąsięnietylkoabstrakcyjneznaczeniakomuni-
kowaneintencjonalnieinastępniemniejlubbardziejtrafnieodczytywaneprzez
świadomepodmioty,lecztakże(amożenawetprzedewszystkim)materialnekore-
latytychznaczeń,czyli-zjednejstronyistniejącefizycznieobiektyoraz,zdrugiej
strony-emocjonalneisomatycznereakcjeorganizmuodbiorcy,traktowanejako
równoprawnezwyrażanymiwpojęciach,anastępniekomunikowanymiwerbalnie
świadectwamiodbioru.Powinnyonebyćuznanezaekwiwalentneprzejawyznacze-
nia,któremożewprawdzieprzybieraćformęartykułowaną,alerówniedobrzemoże
przejawiaćsięjakouczucieczyemocjabądźteżznajdowaćwyrazwformiebez-
wiednejreakcjicielesnej.Tymsamymznaczeniezwąskiegoabstrakcyjnegopojęcia
stosowanegodotądwbadaniachkulturymaszansęstaćsiępojęciemwielowymia-
rowym-nietylkoocharakterzehermeneutycznym,lecztakżepsychologicznym
ibiologicznym.Wodniesieniudotychnowychrampojęciowychnieuchronnie
jednaktracąsensrealizowanewdotychczasowymkształciebadanieuczestnictwa
wkulturze,zarównowewcześniejszejwersjiankietowo-kwantytatywnej,jakipóź-
niejszej-semiotycznej(Tyszka1971)orazanalizowanie,araczejopisywanie,róż-
norakichpraktyk,tymbardziejżenajczęściejdokonujesiętegowtradycyjnejma-
nierzementalnejdezinterpretacji,całkowicieabstrahującejodfizycznościobiektów
iodcielesnościaktorówspołecznychzaangażowanychwtepraktyki.
Przesłanekdoskonstruowaniawnowysposóbpojmowanegodoświadczenia
wrazzwłaściwymmuznaczeniem-podstawowychkategoriinowejhumanistyki
-należyszukaćwistniejącymdorobkunaukipolskiejinaukiświatowej.Dlate-
gocelemdalszychrozważańbędziewydobyciezasadniczychróżnicmiędzystarą
humanistykąopartąnarozumieniuadopieroformującąsięposthumanistyką,dla
którejkluczowewydajesięwłaśniepojęcietakszerokoujmowanegodoświadcze-
nia(Wolska2012).Wpierwszejkolejnościzostanąwięcomówionenajważniejsze
zarzutywobeczałożeń,naktórychwspierasięwcześniejszepodejście.Następnie
będąprzypomnianepewneinspiracjezawartewklasycznychkoncepcjach,które
jakdotądniebyłynależycieprzemyślaneiwykorzystane,choć-jaksięokaże-
wnioskiznichwypływająceodpowiadająnawieleformułowanychaktualniepo-
stulatów.Wzakończeniupojawiąsięwskazanianajważniejszychpropozycjiteo-
retycznych,nierzadkowykorzystującychdawneinspiracje,alezmierzającychdo
uformowanianowegoparadygmatuwnaukachhumanistycznych.
