Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•LUTERANIZMBEZLUTRA?•
ipapieża”37.Wymowaprzedstawieniabyłaniejednoznaczna.Luter
krytykującypapieża,biskupówiksiężyzostałbowiemobłożonyklą-
twąiporwanyprzezdiabła.Wedlekatolickiegokronikarzapodobne
przedstawieniakarnawałowe(Festnachtspiele)wystawianowlatach20.
wElbląguiKrólewcu,leczbyły-wprzeciwieństwiedoantyluterańskiej
sztukiwGdańsku-skierowaneprzeciwkatolickiejhierarchiikościel-
nej:parodiowanosprzedażodpustów,wyśmiewanomnichówidących
zapługiemczyzakonnicezniemowlętami38.Znanesąpóźniejszeokil-
kanaścielatprzykładyskargbiskupawarmińskiegonawykorzystywa-
niepostacihierarchówkościelnychpodczaselbląskichczygdańskich
nbachanaliów”39.ChociażdominikaninGrunauuważał,żewszystkie
tewydarzeniamiałyjednoznacznieluterańskicharakter,wydajesię
jednak,żewrzeczywistościstanowiływyraztradycyjnegomiejskiego
antyklerykalizmuipoprostukomentowałyaktualnewydarzenia40.
Ponieważmiejskiewładzeczęstoprowadziływówczasoportu-
nistycznąpolitykę,ukrywającsympatieiantypatiewyznaniowe,nie
dochodziłodożadnychprześladowańaniradykalnychzmian.Co
prawdaw1523r.gdańskaradazwróciłasiędokrólazprośbąopodję-
ciedziałańprzeciwreformacjiiuzyskałanasejmiewPiotrkowieman-
37M.Kuleczka,Międzysztukąareligią.DramatiteatrprotestanckiwPru-
sachKrólewskich(Gdańsk,Toruń,Elbląg,1550-1650)natlemieszczańskiejkultury
materialnejiduchowej,CollegiumColumbinum:Kraków2011,s.20,por.ibidem,
s.149-150.
38S.Grunau,op.cit.,s.647i664;U.Arnold,op.cit.,s.108;J.Bolte,op.cit.,s.2.
39AT,t.13,nr255,s.242,P
.TomickidoM.Ferbera,25VII1531(magname
molestiaafeceruntludiilli,quosElbingi,bachanaliumtemporeadrepraesentandos
moresetvitamsummarumecclesiasticarumpersonarumcarpendamcelebratos,mihi
vra.rma.D.perscripsit).Chodzizapewneoostatkiitłustywtorek,świętowanypo
niedzieliEstomihi,czyli21II1531;AT,t.16,cz.1,nr112,s.228-229,M.Ferber
doJ.Dantyszka,Lidzbark17II1534(QualeGedanensesovesR.Dnis.V.inhis
bacchanalibusaddehonestationemtotiusecclesiasticistatus,papam,cardinaleset
episcoposetcrepresentantesspectaculumediderunt,siD.V
.R.isthicinterrogaverit,
facileresciet).Por.ibidem,nr142,s.276,J.ChojeńskidoM.Ferbera,Wilno2III
1534;ibidem,nr146,s.286,ZygmuntIdoM.Ferbera,Wilno2III1534.
40Por.Państwoświeckieczyksięże?Spórorolęduchowieństwakatolickiego
wRzeczypospolitejwczasachZygmuntaIIIWazy.Wybórtekstów,oprac.U.Augu-
styniak,WydawnictwoNaukoweSemper:Warszawa2013.
~37~
