Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(KRZYŻANOWSKI1980a:237—238).Problempoleganatym,żezawsze,
gdystykamysięzfikcjąrealistyczną(KADŁUBIEC1999:63—69)—
czylizfaktem,żeinformacjaprzekazywanawtrakcietransmisjinzust
doust”(alboteżnzustdomediówizmediówdoust”)uchodziza
obiektywnąwtymsensie,żetekstcechujewierzeniowycharakter—
mamydoczynieniaznieuświadamianymtekstemfolkloru,cosprzyja
podprogowym,czyliniezauważalnym,transformacjomjegogatunków.
Gatunkifolkloru,którecechujefikcjarealistyczna,są—powtórzmy
—dlanosicielafolkloruniezauważalne.JakpodkreślaJ.H.Brunvand
(wcytacjiP.Janečka),własnegofolklorujesteśmyświadomitaksamo
mgliście,jakregułgramatycznychwłasnegojęzyka(JANEČEK2006:
324).Człowiek,zapominającojęzykuijegoregułach(atakżeokultu-
rzeijejregułach),kierujeswąuwagęnanfakty”,anienaformę,wja-
kiejmusięoneprzedkładają,comożnazaH.-G.Gadameremnazwać
samozapomnieniemjęzyka(GADAMER1999:22—29).nSamozapomnie-
niejęzyka”towgruncierzeczynicinnego,jakrealizmjęzykowy,na-
zywanyteżmitemmuzeum,polegającynakierowaniuuwagina
nobiektywnezjawiska”inajednoczesnymzapominaniuoproblemieję-
zykowoikulturowouwarunkowanegokonstytuowaniasię(alboteż
nkonstruowania”)owychzjawisk.Chodzi—mówiącinaczej—oprze-
konanie,żeczłowiekmówieniemprzyklejasłowa-etykietkidozjawisk
ocharakterzeprzedjęzykowymiprzedkulturowymalboteżdozjawisk
niezależnychodjęzykaiodkultury(WEISGERBER1971a:33—39;por.
KAJFOSZ2001:12—14;PEREGRIN,red.,1998:21).
Gatunkifolklorumożnabywtymsensieprzyrównaćdoliter
wczytanejgazecie:zwykłyczytelnik,mimoto,żeczyta,niezauważa
poszczególnychliter.Ślizgawzrokiempowersach,kierującswąuwagę
nanfakty”,któregointeresują.Folklorystazaśto—metaforyczniero-
zumiany—korektor,którymusiograniczyćswezainteresowanienfak-
tami”,musiograniczyćswezafascynowanieświatemprzedstawionym
ipoświęcićuwagęposzczególnymgatunkomnarracjirozumianym
jakonlitery”.Odznaczająsięonebowiemzawszeokreślonymstylem
orazkompozycją,rzutującyminaprzedstawianenfakty”.Poznawczy
dystans,októrymtumowa,określanyjestwfenomenologiimianem
redukcjifenomenologicznej.Polegaonawtymwypadkunaujęciu
wnawiasnfaktów”,któreskądinądsąfascynującewtymsensie,że
przyciągająuwagęczłowieka,zapominającegowrezultacieoformie,
wjakiejmusięprzedstawiają(por.SOKOL2002:90;VAŇKOVA2007:
29).Analogiczniedokorektora,któryolśniony(aściślej:oślepiony)
treściątekstu,przeoczybłądliterowy,zdarzasięnierazsamemufolk-
loryście,żenierozpoznazasłyszanejsensacyjnejinformacjijakotek-
stufolkloru;małotego,dopókinierozpoznawniejgatunkufolkloru,
2—Magia...
17
