Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
transmitowanywśróduczestnikówokreślonegoporządkujęzykowego
ikulturowegoniezależnieodjegoautora,czasemnawetnaprzekór
jegowoli);podrugie,ustalenieautorstwastajesięwodniesieniudo
tekstufolkloruniemożliwezewzględunaczęstoparalelnełańcuchy
nadawczo-odbiorcze,dziękiktórymtekstżyje;potrzecie,doautor-
stwadanegotekstumożerościćsobieprawowięcejosóbalbotekst
możebyćprzypisywanyróżnymautorom.Anonimowośćpozostajeteż
wścisłymzwiązkuzwymienianymiwcześniejcechamifolkloru:
n[ł]anonimowość—takzawszeakcentowanawrozmaitychdefini-
cjach—wistociesprowadzasiędotypowości,powtarzalności,wa-
riantywnościtekstów,którezkoleiprzypisanesądo»scenariuszyco-
dzienności«(KOWALSKI1990:119).
Ostatni,kluczowywyznaczniktekstufolkloru,który—razemzjuż
wymienionymi—pozwalaodróżnićgoodresztytekstów,tofunkcja
poetycka.Polegaonanazdolnościtekstudoprzyciąganiauwagido
własnejformy,którawinnychokolicznościachmiałabynprzezroczy-
sty”,niezauważalnycharakter(JAKOBSON1989:86—87).Funkcjapo-
etyckamożebyćzwiązanazróżnymipłaszczyznamiznaczeniowymi
tekstuimożesięprzejawiaćzróżnymnasileniem(JAKOBSON1989:86).
Kwestiapoetyckiejfunkcjitekstufolklorusprowadzasięwtymro-
zumieniudokwestiistopniaimiary.Bardziejwidocznajestwpieśni
ludowej,którazewzględunaswójjawniefikcyjnystatusświata
przedstawionegostanowiwśródswychwykonawcówrozpoznawalny
gatunek,mniejwyrazistastajesięzkoleiwautentycznym(wsensie:
autentyczniewierzeniowym)podaniu,legendziemiejskiejczypogłosce,
którenasuwająsięczłowiekowijakonobiektywne”informacjeoświe-
cie,czylijakotekstybędącenajwierniejszymodbiciemsamychzda-
rzeń.Źródłoestetycznegoprzeżyciamożetustanowićmiędzyinnymi
hiperbolajakojawnabądźukrytametafora,będącaśrodkiemstyli-
stycznym,azarazemświatotwórczym,którypoleganawyolbrzy-
mianiu,przesadzaniu,czyliswoiściepoetyckimkształtowaniuświata
przedstawionego.
Twórczośćfolklorystyczna,któraodznaczasięmniejsząlubwięk-
sząkreatywnościąpodwzględempoetykitekstu—zwłaszczapod
względemtworzeniawariantów—wsensiepoznawczymstanowireali-
zacjęidentycznychwzorców.Jestperformatywem(realizacją)tejsamej
wgruncierzeczywizjiświata.Możnatozaprezentowaćnaprzykładzie
metafory,którawramachfolklorujeststosunkowoutartawtymro-
zumieniu,żerzadkorealizujecelepoznawczezwiązanezprzesunię-
ciemznaczeniowym,opartymnanietradycyjnymporównaniu(GŁOWIŃ-
SKI,OKOPIEŃ-SŁAWIŃSKA,SŁAWIŃSKI1986:447—448).Folklorjestwtym
znaczeniuraczejśrodkiembudowaniakosmosu,aniejegopodwa-
25
