Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Kategoriebóstwpanteonutybetańskiego
światówbogów,półbogówbądźgłodnychduchów-przejęte
zhinduskiejmitologiiorazbogatejprzedbuddyjskiejspuścizny
Tybetuizaadaptowanedlapotrzebnowejreligii.Bóstwasansa-
ryczne-będąceczęstopersonifikacjamisiłprzyrodybądźuwa-
żanezaniewidzialnychpierwotnychmieszkańcówdanegotery-
torium-pełniąwbuddyzmienaogółrolęstrażnikówczyopie-
kunów(tyb.srung-ma);wiążesięznimiwiele,częstopradaw-
nych,kultówiwierzeń.Mówiącsłowamiwybitnegowłoskiego
tybetologa,GiuseppeTucciego,DwTybeciedodziśdominuje
mentalnośćmagiczna,gdyżto,corzeczywiste,ito,cowyobra-
żone,jestuważanezanierozdzielne”8.
Bóstwasansaryczne,nieoświecone,dzieląsięnanawrócone
oraznienawrócone.Bóstwanawróconeuważasięzapotężne,
lokalnezłesiły,wprzeszłościpodporządkowanebuddyjskiejre-
ligiiprzezjakiegośtantrycznegonauczyciela;bóstwanienawró-
conetomniejzagrażającedoktrynie,słabszegeniiloci.
Kultbóstwlokalnychuprawiajątylkoświeccywyznawcy,
zanoszącdonichmodłyobogactwo,dobrąpogodę,płodność
itp.;jestnatomiastzabronionywklasztorachiwśródmnichów,
ponieważbóstwasansarycznenienależądoortodoksyjnego
panteonu9.Bóstwatebywajączasemuznawanezaprzodków
danejspołeczności(np.myśliwych,generałów)isąprzedstawiane
wzbrojachwojowników.
Bóstwanieoświecone,sansaryczne,bywająteżczasamiokre-
ślanemianembóstwDświatowych”,należącychdotegoświata.
Wkażdejspośródopisanychwyżejkategoriiznajdująsię
bóstwapełniącefunkcjestrażników.Terminemogólnym,deno-
tującymwszystkichstrażników,jestsrung-ma.Ważnągrupęstraż-
8
GiuseppeTucci,ToLhasaandBeyond:diaryoftheexpeditiontoTibetin
theyearMCMXLVIII,Oxford1983,s.97,tłum.własne.
9
Wklasztorach,zwłaszczastarejtradycji,praktykujesięjednakcorano
lha-bsang(in.bsang-mchod),rytuałofiarowaniapozabudynkiemwon-
negodymuwceluzapewnieniadobrosąsiedzkichstosunkówztakimi
istotami(aleteżipoto,byoczyścićwewnętrzneenergiewłasnegocia-
ła)-szczegółowyopisrytuałuorazpierwotnymitznimzwiązany,zob.
SamtenG.Karmay,Lesdieuxdesterroirsetlesgenévriers,DJournalAsia-
tique”283/1(1995),s.161-207.
