Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Początki.PrzedSokratesem
PITAGORAS
20
Zachowałosiętylkoniewielepewnychświadectwdotyczących
Pitagorasa,pismniezostawiłżadnych.Dlaniektórychbadaczy
jestontylkomagiemiprorokiemreligijnym,inniuznajągoza
ważnegofilozofa,matematykaiteoretykamuzyki,podczasgdy
współczesnymuHeraklitzarzucałmu„wielowiedztwo”i„oszu-
kańczykunszt”.Woczachuczniówbyłdoskonałymmędrcem,a
zarazemwcieleniemApollina;ztegopowoduoddawalimucześć
boską.Zapewnemożnauznaćtylkotyle:Pitagoras,urodzonyok.
572r.p.n.e.nawyspieSamos,wpobliżuMiletu,po530r.p.n.e.
zpowodówpolitycznychemigrujedopołudniowejItalii.Tutajza-
kłada,otwartątakżedlakobiet,wspólnotęreligijną,którazyskuje
znacznewpływypolityczne.Umieraok.480r.p.n.e.Kierującsię
przewodniąmyślą„postępujzaBogiem”,pitagorejczycypró-
bowaliodtworzyćboskiporządekświatapoprzezpołączeniepo-
znaniafilozoficzno-naukowegozmoralno-religijnymtrybemży-
cia,doktóregonależaływspólnotadóbr,kultywowaniebezwa-
runkowejprzyjaźniilicznetabudotyczącezachowańipożywie-
nia.Wjedności(teoretycznego)poznaniai(moralnie)dobrego
życiaodnajdujemytrzeciąpostać:filozofięjakoprogrameduka-
cyjnyiżyciowy.Jegocharyzmatycznywzór,Pitagoras,łączyłw
sobiezapewnecechyguruiuczonego.
Pozostającprawdopodobniepodwpływemorfików(wyznaw-
DlaPitagorasaijego
cówmitycznegośpiewakaOrfeusza,któryjakopierwszymiał
wspólnotyreligijnej,pi-
zwyciężyćnieubłaganośćśmierci)albowtajemniczonychwmiste-
tagorejczyków,suma
pierwszychczterechliczb,
dziesiątka,jestliczbądo-
riaeleuzyjskie,amożeteżEgipcjan,Pitagorasgłosiłwznacznej
mierzeobcąGrekommyślonieśmiertelnościduszy,wędrówce
skonałąizarazemświę-
dusziwspólnociewszystkichistotobdarzonychduszą.Sampa-
tą:Arcyczwórką(„tetra-
miętałponoćswojewcześniejszeżycie.Ponieważduszamoże
ktys”).Przedstawiana
odrodzićsięteżwzwierzęciu,zakazanejestspożywaniemięsa
jestjakorównoboczny
trójkąt,któregobokami
(„wegetarianizm”).
sączwórki.WArcy-
Pitagorasprzyjmujeniemającągranicpustkę(kenon);niebo
czwórcezawartesąteż
wchłonęłoją,przezcopowstałświat.Sławęprzyniosłomuod-
trzystosunkiliczbowe
kryciestosunkówliczbowychwpodstawowychinterwałachmu-
uznawanezapodstawo-
zycznych:oktawie(1:2),kwincie(2:3)ikwarcie(3:4).Prze-
wedlacałejrzeczywis-
tości.Odpowiadająone
niesienietychproporcjinacałąprzyrodę,zwłaszczanaświat
muzycznyminterwałom
gwiazd,prowadzido„kosmologicznejteoriiliczb”.Wedługniej
oktawy(1:2),kwinty
światjestuporządkowanywedługstosunkówliczbowych.Ponie-
(2:3)ikwarty(3:4);
ważzaśupadkowiwiększychciałtowarzyszyhałas,aprędkości
do„kosmologicznejteo-
olbrzymichciałniebieskichodpowiadająinterwałommuzycznym,
riiliczb”Pitagorasana-
leżymatematyczno-mu-
ichokrężnyruchwytwarzaharmonijnydźwięk:harmonięsfer.
zycznaharmonika.
Dźwięktenjestniezmiennyizawszepozostajewtle,toteżusły-
