Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
wykorzystaniawbadaniachskryningowych.
Początki
mammografii
rentgenowskiej
ouznanejwartościdiagnostycznejtolata
pięćdziesiąte
(Leborgne,
Gershon-Cohen
–wUSA,anastępnieCh.GroswEuropie).Na
początkulatsześćdziesiątychopracowalioniza-
sadytechnikimammograficznejorazszczegóło-
wąsymptomatologięrentgenowskąiodpocząt-
kudostrzegalimożliwościmetodywDwykrywa-
niuwczesnegorakasutka”.
W1963rokurozpoczętonowojorskiprogram
badawczy–znanyjakoHealthInsurancePlan
(HIP),któryobejmowałrandomizowanebada-
niadwóchgruppo30000kobiet.Wjednejgru-
pieprowadzonoprzez4lataskryningmammo-
graficznyikliniczny,iwtejwłaśniegrupie
stwierdzonoznamiennezmniejszenieumie-
ralnościzpowodurakasutkaoblisko30%
wporównaniuzgrupąkontrolną.Wyraźnie
znamiennezmniejszenieumieralnościobser-
wowanowgrupiekobietpowyżej50lat.
Ogłoszonew1971rokuwynikiwywoływały
licznekontrowersje.Przedewszystkimkwe-
stionowanowysokądawkępromieniowania
otrzymywanąwtrakciebadań–tozresztą
tylkoprzejściowozahamowałoprowadzenie
idalszyrozwójbadańskryningowych.Wnie-
długimczasiewynikiswoichbadańogłosiły
inneamerykańskieprogramypopierane
przezNationalCancerInstitute(NCI)iAmer-
icanCancerSociety(ACS).Wlatachosiem-
dziesiątychwyniki,anastępniezasadyorga-
nizacjiprowadzonychskryningówprzedsta-
wiłykrajeeuropejskie,przedewszystkimHo-
landia,Szwecja,Finlandia,Dania,Anglia
iFrancja.
WPolscewarunkidowprowadzeniaskry-
ningubyłypoczątkowotrudne.Jużwkońcu
latsiedemdziesiątychJ.Buraczewski,doce-
niającznaczenieskryningu,przedstawił
pierwszeprojektyorganizacyjne.Wlatach
1982–1984omówiłzasadyskryninguwświato-
wychośrodkach,nawiązującdomożliwości
skryninguwPolsceiapelującojaknajszybsze
wprowadzeniebadańwskalikrajowej(publi-
kacjeDZaletyiryzykomammografii.Możliwo-
ścirozwojubadańskryningowychwrakusut-
Rozdział1
ka”,DMammografiawyzwaniedlaradiologii”
iDMammografiawyzwaniedlaonkologów”).
Stanaparaturymammograficznejiówczes-
naorganizacjaochronyzdrowiawPolscenie
pozwoliłynawdrożenieżadnegozproponowa-
nychprojektów.
Dopierow1993rokuprzywspółpracy
ośrodkówamerykańskichudałosięwprowa-
dzićbadanieskryningowewplacówkachon-
kologicznych.Wnastępnychlatachcoraz
więcejpolskichośrodkówprowadziłobadania
profilaktycznewrakusutka.
ObecniewramachNarodowegoProgramu
ZwalczaniaChoróbNowotworowychpowstał
DProgramprofilaktycznyrakapiersi”.
Porazpierwszyoficjalniepadłostwierdze-
nie:D(…)realizacjaogólnopolskiegoprogra-
muprofilaktykirakapiersijestjednymzprio-
rytetowychdziałańnarzeczpoprawydrama-
tycznejsytuacjiepidemiologicznejrakapier-
si”.Uświadomienietegowymagałoponad20
latstarańiwieluopracowańdużejgrupyon-
kologówiradiologów.
Aktualnieopracowaneprogramyorganiza-
cyjnewykorzystująwpewnymstopniuwyniki
licznychopracowańzminionegodwudziesto-
lecia.Opierająsięrównieżnadoświadcze-
niachośrodkówamerykańskichieuropej-
skich.Istotnejestto,żeorganizacjabadań
opierasięnawojewódzkichośrodkachorgani-
zacyjnych,nadktóryminadzórsprawujeCen-
tralnyOśrodekKoordynacyjny.
Przedstawioneprojektyrokująmaksymal-
neiefektywnewykorzystanieprzewidzianych
środkówfinansowych.
Prowadzeniebadańskryningowychwyma-
gadużychnakładów,sprzętuodpowiadające-
gowysokimstandardomtechnicznym,ale
przedewszystkimodpowiedniowyszkolonej
kadryfachowcówzarównotechników,jakile-
karzy,głównieradiologów.Wbadaniach
mammograficznychwogóle,azwłaszcza
wprowadzeniubadańskryningowych–wktó-
rychnajważniejszymcelemjestwykrycie
zmianbezobjawowychklinicznie–zapowo-
dzeniebadańodpowiedzialnisązarówno
technicyjakilekarze.
