Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
KazimierzKelles-Krauz.Orelacjimiędzypraktykąaideą...
Zwrotkuprzeszłości,stanowiącypodstawęmyśleniaidziałaniadlaprzy-
szłości,postrzegałKelles-Krauzjakoheglowskądialektykęwmaterialnymdzia-
łaniu:Dskutek,którystajesięprzyczynąswejwłasnejprzyczyny”24.Niemiały
onesamewsobiewartościmoralnej,takjakbyłotowprzypadkuricorsiczy
stanunatury.WedługpolskiegomarksistywfilozofiiVicaodtwarzanieprze-
szłościtogrzechwobecostatecznegoplanuOpatrzności,regresjaopóźniająca
osiągnięciecelu.ZkoleidlaRousseauinspiracjaideałemprzeszłościmogłapro-
wadzićdodobra,stanowionegoprzezumowęspołecznąwyższegorzędu.Dla
VicafaktycznyDzłotywiek”byłcelemmożliwymdoosiągnięciawboskimpla-
nie,dlaRousseaubezpowrotnieutraconymrajem.Kelles-Krauzuważałgonato-
miastzazmieniającąsiękategorięestetyczną,dającąmocdoraźnympotrzebom
teraźniejszości,mimoże,niecopodobniedoRousseau,upatrywałpozytywnych
wartościwpoczątkowymstadiumspołecznym-Dpierwotnymkomunizmie”
-podtrzymująctymsamymideęrajuutraconego,choćwwersjimarksistow-
skiej.JednakuKelles-Krauzaprzeszłość,wswojejwyidealizowanejformie,do-
starczałaprzedewszystkimpretekstuuzasadniającegopotrzebęzmiany,anie
powrotudoniejsamej.Odmiennieodpoprzednikówsocjolog-marksistapo-
strzegałzarównoprzeszłość,jakiprzyszłośćjakoelementyprocesudialektycz-
nego,któregowynikokreślajądoczesnepotrzeby.
Kategorie:etapy
,umysły
Nawiązującdoanalizowanychprzezsiebiemyślicieli,Kelles-Krauzpostrze-
gałhistorięjakosekwencjękolejnychetapówludzkości.Jednocześnie,zherme-
neutycznąintuicjąpodkreślał,żekonteksthistoryczny,określającytwórczość
omawianychautorów,ograniczałpoleichwidzenia,wyboryspołecznychstanów
idealnychzależałyzaśoddominującychwtedytreściiform.WartykuleRozwój
socjologiiwXIXwiekuautorprzypisywałokreślonetendencjeretrospekcyjneda-
nymczasom:racjonalizm,jegozdaniem,opierałsięnawizjiklasycznejstarożyt-
ności,dziewiętnastowiecznasocjologia,zwłaszczawujęciuHenriegodeSaint-
-Simona,zwracałasiękuśredniowieczu,którefrancuskimyślicielinterpretował
jakoepokęwolnościidemokracji,zawieszonąmiędzypierwotnąsamowystar-
czalnościąanowoczesną,kapitalistycznąorganizacjąprodukcjiiwynikającymi
zniejinstytucjamispołecznymi.KoncepcjęKelles-Krauzapodsumowaćmożna
zapomocąsłówTimothy’egoSnydera:
Kelles-Krauzprezentujehistoriozoficznetwierdzenie,żepierwsząretrospekcjąbyłagrec-
kaideazłotegowiekuodzwierciedlającamgliste,alehistorycznewspomnieniaowspólno-
ciepierwotnej,którapoprzedzałacywilizacjęgrecką.Zapomocątegoargumentu,który
,
jaksięwydaje,mausprawiedliwiaćprzejściedrogądemokracjidosocjalizmu,Kelles-
-Krausprzekonuje,żelojalniburżuazyjnidemokraci,którzyszczerzetęskniązagreckim
24K.Kelles-Krauz,Wiekzłoty,stannaturyirozwójwsprzecznościach,s.74niniejszegowy-
dania.
