Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
KazimierzKelles-Krauz.Orelacjimiędzypraktykąaideą...
DjednązważniejszychpostaciwintelektualnychipolitycznychdziejachEuropy
Środkowej”2,któramiaławpływzarównonaideeobecnenapolskiejsceniepo-
litycznej,jakisposób,wjakiPolska-wciążpozbawionapaństwowości-zazna-
czałaswojąobecnośćweuropejskichdebatachpolitycznych,tworzącprzestrzeń
dopraktycznychrozważańnatematnarodu.
Najbardziejrozwiniętąinterpretacjąmaterializmuhistorycznegoizarazem
najważniejszymdokonaniemKelles-Krauzajestjegopraworetrospekcjiprze-
wrotowej,zgodniezktórymwszelkierewolucjeodwołująsiędoideałówzprze-
szłości.Jegopomniejszeartykułynatematrolisztukiczypsychiatrii,publi-
kowanemiędzyinnymiwDAnnalesdel’InstitutInternationaldeSociologie”,
DPrawdzie”czyDPoradnikudlasamouków”3,pokazująniezwykletrafneintu-
icjetegosocjologa-socjalisty.Artykułpoświęconypsychiatriizostałdlapotrzeb
tegotomuporazpierwszyprzetłumaczonynajęzykpolski.Wątkipodjęteprzez
Kelles-Krauzamożnaodnaleźćnietylkouwspółczesnychmufmile’aDurkhe-
imaiGeorgaSimmelaorazwpóźniejszychpismachStefanaCzarnowskiego
czyStanisławaBrzozowskiego,sąoneobecnerównieżwpracachpiszącychpo
IIwojnieświatowejmyślicielispołecznych-ThomasaKuhna,MichelaFoucaul-
taihistoryków-EricaHobsbawma,ErnestaGellneraiBenedictaAndersona.
JednakKelles-Krauzawartoczytaćnietylkozewzględunawartośćhistoryczną
jegoprac,mimoupływuczasuwieleznichporuszakwestieistotnerównież
idziś.Jegoobserwacje,dlaktórychpunktemodniesieniabyłarzeczywistość
końcaXIXwieku,podwielomawzględaminietracąostrości.Świeżośćopisu
znamionującaanalizyKelles-Krauzapozwalazadawaćpytaniaodoniosłość
iznaczeniezmianspołecznych,jakiezaszływostatnim-pełnymgwałtownych
przeobrażeń-stuleciu.
Życieipolityka
KazimierzKelles-Krauzurodziłsię1872rokuwSzczebrzeszynie,naterenie
KrólestwaKongresowego,wszlacheckiejrodziniezpowstańczymitradycjami.
Jegoojciecbrałudziałwpowstaniustyczniowym,zacozostałukaranykonfi-
skatąmajątku.KazimierzuczęszczałdoszkoływRadomiuwokresieintensyw-
nejrusyfikacji.Pozbawionymożliwościczytanialekturniezgodnychzideologią
zaborcy,stworzyłwrazzkolegamiszkolnymitajnekółkoedukacyjneDAryele”.
NatrzymanychwtajemnicyspotkaniachKelles-Krauzczytał-pozaNiemce-
2T
.Snyder,Nacjonalizm,marksizminowoczesnaEuropaŚrodkowa.BiografiaKazimierzaKelles-
-Krauza(1872-1905),przeł.M.Boguta,Warszawa2010,WydawnictwoKrytykiPolitycznej.
3ArtykułKilkagłównychzasadrozwojusztuki,pierwotniewydanowPoradnikudlasamouków,
Warszawa1905,nr2,887-1013;artykułPsychiatriainaukaoideachporazpierwszyukazałsię
podtytułemLapsychiatrieetlasciencedesidéeswDAnnalesdel’InstitutInternationaldeSociolo-
gie”1895,nr1,s.253-303.Por.teżnp.K.Radosławski(pseud.),Literaturafrancuska.Idealizm
Zoli,DPrawda”1901,nr35,s.427-429;Muzykaiekonomia,DPrawda”1902,nr1-2,s.20-22;
KonradczyHamlet1903,nr11-13,s.127-128.
