Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.TEORETYCZNEPODSTAWYORAZPRZEGLĄDWYBRANYCHBADAŃ…
określajako:Hzespółpodejmowanychsamodzielnieczynnościumysłowychpolegającychna:rozwiązywa-
niuzadańiinnychproblemówmatematycznych,awięclogicznejanalizietreścitrudnościmatematycznej,
jejidentyfikacjiorazświadomym(kontrolowanymprzezsiebie,anieprzeznauczyciela)wyborzelubkon-
strukcjistrategiijejrozwiązania,atakżenaposzukiwaniutychproblemów,czylidostrzeganiunowych
relacjimatematycznychiskłonnościdomatematyzacjirzeczywistości”(D.Klus-Stańska,A.Kalinowska
2004,s.19).Uczeniemałegodzieckakształtowaniapojedynczychpojęćniejestwystarczające.Ważne
jestuczeniedostrzeganiaprostychzależności,nawiązywaniedotego,cojużdzieckozna,dorealnych
przedmiotów,dotego,cojestmubliskiewotoczeniu,costanowiozależnościachipowiązaniach.
ZbadańMartyMączki,któraporównałaprowadzenielekcjimatematykiwklasachI–IIIwPolsce
iwJaponii,wynika,żepodczasjapońskichlekcjimatematykiuczniowienajczęściejrozwiązujązadania
wymagającelogicznegomyślenia,tworzeniapowiazańpomiędzyfaktami,natomiastwPolsceiCzechach
ćwiczysięjużposiadanąwiedzęijąsprawdza.UczniowiewJaponiirozwiązujązdecydowaniemniejzadań
niżwPolsceidokładniejeanalizują.Badaniapokazująteżpewienfenomenpolegającynatym,żepolskie
dziecinajlepiejradząsobiezzagadnieniami,któreniebyłynauczanewszkole.Wniosekjesttaki,żemu-
szątęwiedzęzdobywaćpozaszkołą.Dziwiąteżdośćdobrzeopanowanetreścigeometryczne,które
wpolskiejpodstawieprogramowejzajmująniewielemiejsca.Totakżepokazuje,żeuczniowieradziliso-
bie,korzystającnp.zdoświadczeńżyciowych.Uczniowiepolscyporadzilisobielepiejzzadaniamipro-
blemowyminiżzzadaniamitypowymi.Toznówprzesłankaprzemawiającazatym,żenienaukakonkre-
tówjestnajważniejsza,aleelastycznośćmyśleniaiposzukiwaniarozwiązań,podobniejakwżyciowych
kwestiach(M.Mączka2016,s.72,147).
Jednązosóbnajbardziejznanązdoświadczeńbadawczychwobszarzeedukacjimatematycznej
jestEdytaGruszczyk-Kolczyńska.Swojedociekaniaskoncentrowaławokółniepowodzeńwzakresieucze-
niamatematykinapoziomieklasI–III,znaciskiemnasposobyudzielaniapomocydzieckuwpokonywaniu
niepowodzeńszkolnych.Badaczkaskupiłasięnadwóchcelach:1)analizieprzyczynpowstawaniainara-
stanianiepowodzeńwuczeniusięmatematyki;2)opracowaniuiweryfikacjikoncepcjipomocyterapeu-
tycznejdladzieci,któremierząsięzniepowodzeniamiwuczeniusięmatematyki.Badaniaprowadzone
byłyprzez7lat(1976–1983)wstrategiilongitudinalnej(tj.strategiiporównańpodłużnych,czyliprowa-
dzeniabadańwsposób,którypozwalaobserwowaćtesameosobywielokrotnie,naprzestrzeniwielu
lat).Wbadaniachuczestniczyło61dzieciklaspoczątkowychzproblemamiwuczeniusięmatematyki.
DziecitezostałyobjętezajęciamiterapeutycznymiwedługkoncepcjiGruszczyk-Kolczyńskiej.Badaczka
wysnuławnioskiodnośniedotego,żeniepowodzeńwuczeniusięmatematykidoświadczająnajczęściej
tedzieci,uktórychniewykształciłsięodpowiednipoziomdojrzałościdouczeniasięmatematyki.Udzieci
zproblemamimatematycznymizauważonom.in.:brakdojrzałościmyśleniakonkretnegopozwalającego
naopanowaniepodstawowychpojęćiumiejętnościmatematycznych;brakdojrzałościemocjonalnej,
małąmotywację;niskąodpornośćnastresującesytuacje,którezwiązanesązpokonywaniemtrudności
wrozwiązywaniuzadańmatematycznych.Wzwiązkuztymproponowano,bydzieciprzystępujące
doIklasyprzebadaćpodkątemmyśleniaoperacyjnegoorazocenydojrzałościemocjonalnej.Zaznaczono,
żeniepowodzeniamatematycznedziecirozpoczynającychedukacjęszkolnąsąpóźnowykrywalne.Tym-
czasemwystarczypoświecićkilkamiesięcywprzypadkudzieciprzedszkolnych,byzniwelowaćopóźnienia
rozwojoweidokonaćkorektyzaburzeńprocesówpsychicznychdotyczącychdojrzałości.Jednocześnie
zaznaczono,żeprzeżywanieprzezdłuższyczasniepowodzeńszkolnych,wtymmatematycznych,powo-
dujepojawieniesięzespołuemocjonalno-obronnego.Wówczasm.in.:rodzisięopórprzedrozwiązywa-
niemzadańmatematycznych,wzmagaprzeżywanienapięćifrustracjizewzględunamożliwośćotrzyma-
niaocenyniedostatecznejlubinnegorodzajukrytyki,lękprzedbrakiempozytywnychdoświadczeńzwią-
zanychzpokonywaniemtrudności,niezrażaniemsięwprzypadkuniepowodzeńmatematycznych,pomy-
13
