Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
CzęśćI.Spórometodologicznystatusekonomiiijejhistorii
rzeczywiściemożliwa.”
49
NaprzykładMiltonFriedman(przywołującsformułowa-
niaJohnaN.Keynesa)uważa,żenekonomiapozytywnajestwzasadzieniezależna
odjakichkolwiekpostawetycznychalbosądównormatywnych.(ł)Zajmujesię
»tym,cojest«,anie»tym,copowinnobyć«.Jejzadaniemjestustaleniegenerali-
zacji,któremogąposłużyćdodokonywaniatrafnychprzewidywańdotyczących
konsekwencjizmianyjakichśokoliczności.Jejosiągnięciamogąbyćocenianena
postawieprecyzji,zasięguitrafnościprognoz,którychdostarcza.”50
Jednakżezewzględunacharakterprzedmiotuswojegobadania,pozorniejed-
noznacznerozróżnienienaukiekonomii,dociekającejobiektywnychprawdeko-
nomicznych,oddoktrynyekonomicznej,przedstawiającejwywodzonezzasad
normatywnych(etycznych,religijnych,światopoglądowych,politycznych,prag-
matycznychitp.)koncepcjepolitykiekonomicznejniejestniestetynigdylogicznie
jednoznaczneiklarowne,takjaktomamiejscenaprzykładwfizycelubbiologii.
Wgruncierzeczybowiemobiektywnośćwiększościprawekonomicznychmacha-
rakterwzględny.Prawaekonomicznemajączęstojedyniecharakterhistoryczny,to
znaczyfunkcjonująwyłączniewramachdanegoukładuinstytucjonalnego(danego
systemugospodarczego).Pozaprawamitechnicznymi,dotyczącymiściślerzeczo-
wejsferyprodukcji,iprawamiprakseologicznymi,określającymiogólne,logiczne
zasadyefektywnegodziałanialudzkiego,wszystkieinneprawidłowościekono-
micznemająwistociecharakterwzględny.Ichwystępowaniejestuwarunkowane
historycznieispołecznie.Poszczególneprawafunkcjonująjedyniewokreślonym
kontekścieinstytucjonalnymikulturowym(np.prawarządzącecenąwgospodarce
wolnokonkurencyjnejniewystępująwgospodarce,wktórejniemawolnejkonku-
rencji),sązmiennewczasieiprzestrzeni.
Relatywizmtychprawjestróżny.Sąprawaekonomicznebardziejogólne,funk-
cjonującewwielurozmaitychepokachhistorycznychiwwielusystemachgospo-
darczych(jaknaprzykładprawopopytuipodaży,prawomalejącejwydajności
gleby),sąteżprawaekonomicznezwiązaneściślezokreślonymczasemimiejscem
(np.spadkowatendencjastopyzysku).Jeśliprzyjmiemyprzykładowodowiado-
mości,żebiologicznanaturaludzkapozostajeniezmiennawdługiejperspektywie
ewolucyjnej,tomusimyprzyjąćteżistnieniepewnychabsolutnychprawekono-
micznych.Naprzykładmożnasformułowaćnajprostszeprawamówiąceotym,że
każdaspołecznośćludzkamusiwdanychobiektywniewarunkachprzeznaczyćna
49S.C.Dow,EconomicMethodology.AnInquiry,OxfordUniversityPress,NewYork,s.66.
50Por.M.Friedman,TeMethodologyofPositiveEconomics,w:M.Friedman,EssaysinPositive
Economics,UniversityofChicagoPress,Chicago1966;http://www.ppge.ufrgs.br/giacomo/arquivos/
eco02277/friedman-1966.pdf,s.4;JohnNevilleKeynes,TeScopeandMethodofPoliticalEcono-
my,Macmillan,London1891,s.34-35,46.Por.też:TeMethodologyofPositiveEconomics.Milton
Friedman’sEssayHalfaCenturyLater,red.U.Mäki,CambridgeUniversityPress,NewYork2007.
Meandry_AG+str_rozdz.indd26
1/19/1215:30PM
