Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
CzęśćI.Spórometodologicznystatusekonomiiijejhistorii
odebraćtemuposzukiwaniucałąjegowartość.Staniesiętomożliwe,jeślimyśleć
będziemyhistorycznie,toznaczyprzyznamyotwarcie,żerównieżposzukiwanie
kryteriównaukowościwłączonejestwszeroki,nieprzerwanynurtbadańnauko-
wychiżejegorezultatyniemogąbyćuprzywilejowanewstosunkudoosiągnięć
pracybadawczo-naukowej(czyliżetakieposzukiwanieniemożedostarczyć-oile
niechcemypaśćofiarązłudzenia-niczego,cobysięznajdowałopozaogólnądy-
namikąnauk”54.
Wewspółczesnejliteraturzeekonomicznejistniejeolbrzymiarozbieżnośćro-
zumieniacelu,metodyiprzedmiotunaukiekonomii.Rozbieżnośćtajestuwarun-
kowanahistorycznie,narodowoiideologicznie.NazwaekonomiawGrecjiokre-
suklasycznego(Ksenofont)oznaczałanaukęoprawachgospodarstwadomowego
(noikos”-ndom”
,nnomos”-nprawo”).Terminnekonomiapolityczna”wprowadził
AntoinedeMontchétien(1615r.),przyczymnpolityczny”(odgreckiegonpoliti-
kos”)oznaczałotyle,conspołeczny”
.Wkrajachniemieckojęzycznych,atakżena
przykładwPolsceiwRosji,używanoteżczęstookreślenianekonomiaspołecz-
na”lubnnaukaogospodarstwiespołecznym”
.Wkrajachanglosaskichodkońca
XIXwiekuprzyjąłsię,główniedziękiAlfredowiMarshallowi,terminneconomics”
,
akcentującyprakseologicznycharaktertejnauki.
Przezcałyokresstarożytnyiwiekiśrednieekonomiamiałacharakternor-
matywny,toznaczywyprowadzałazasadyekonomicznezrozważańetycznych.
Średniowieczniautorzyeuropejscy(np.TomaszzAkwinu)rozwijalinormatywną
doktrynęekonomiczną,opierającjąnarozważaniachteologicznych.Myślekono-
micznazajmowałasięprzedewszystkimtakimizagadnieniami,jaknsprawiedli-
wapłaca”
,nsłusznacena”czyproblemlichwyorazstanowiłaczęśćogólnejteolo-
giimoralnej.
Zasadniczyprzewrótwmyśliekonomicznejnastąpiłwzwiązkuzpodbojami
kolonialnymiwXVIwiekuidynamicznymrozwojemwymianyhandlowejisto-
sunkówtowarowo-pieniężnychwokresiereformacjiirenesansu.Upowszechniłasię
wtedydoktrynamerkantylizmu,tworzącazasadypolitykiekonomicznejpaństwa
absolutystycznegopodporządkowanejcelowimaksymalizacjipotęgigospodarczej
imilitarnejkraju.Merkantylizmbyłwięcnadaljeszczepodejściemnormatywnym,
choćjużcałkowicieświeckimiwyprowadzającymnormydziałańgospodarczych
niezetyki,leczzdoktrynypolitycznej.
Dzisiejszeobliczemetodologicznegłównegonurtuekonomiiwywodzisięod
francuskiejszkołyfizjokratycznej(połowaXVIIIwieku).TwórcatejszkołyFran-
coisQuesnayporazpierwszyująłprzedmiotekonomiijakoanalizęiopiscałości
działańskładającychsięnaprocesspołeczno-ekonomicznyrządzonyobiektyw-
54L.Geymonat,Filozofaaflozofanauki,PWN,Warszawa1966,s.16.
Meandry_AG+str_rozdz.indd28
1/19/1215:30PM
