Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
fundamentjednejzgłównychpropozycjiteoretycznychsformułowa-
nychnagruncietejdyscypliny;propozycjąjesttakzwanakauzalna
(przyczynowa)teoriadziałanialubkrócej,teoriakauzalna1.Spórotraf-
nośćteoriikauzalnejjestnatomiastjednązcentralnychdebattoczących
sięwobrębiewspółczesnejfilozofiidziałania.Rekonstrukcjagłównych
wątkówtegosporu,zabraniewtymsporzegłosuorazpróbaodpowie-
dzinapytanieoteoretyczneźródłakrytykiteoriikauzalnejstanowią
zasadniczeceletejksiążki.Rozpocznęjednakodprzybliżeniadziedziny
problemowej,którązajmujesięfilozofiadziałania.
Szkicowewprowadzeniedoproblematykifilozofiidziałaniabędzie
stanowićanalizafragmentujednegozklasycznychtekstówDonalda
Davidsonapt.Agency(1971)(odnośnyfragmentprzytaczamwnieco
zmienionymbrzmieniu).Przypatrzmysięwypadkommojegodzisiej-
szegoporanka.Obudziłymniedźwiękimuzyki-ktośćwiczyłgręna
skrzypcach.Chwilęjeszczedrzemałem,poczymwstałem,umyłemsię,
ubrałemiposzedłemdokuchni.Podrodzezapaliłemświatłowkory-
tarzu.Wkuchninalałemsobiekawy,którejtrochęwylałem,kiedyidąc
zfiliżankądosalonu,potknąłemsięorógdywanu.
Głównymcelemanalitycznejfilozofiidziałaniajestrekonstrukcja
ludzkiejsprawczości,zaśjednozpodstawowychzagadnieńpodejmo-
wanychwjejobrębiestanowiposzukiwanieodpowiedzinapytanie
onaturędziałań-pytanieoto,coodróżniadziałaniaodniedziałań,
czylicoodróżniadziałaniaodtego,conamsięjedynieprzydarza.
Ztejperspektywyprzyjrzyjmysięprzywołanejprzedchwiląhistorii
poranka.Napodstawiewstępnego,zdroworozsądkowegorozpoznania
domoichdziałańzaliczylibyśmyto,żewstałem,ubrałemsię,zapaliłem
światłowprzedpokoju,nalałemsobiekawy.Zkoleito,żesięobudzi-
łem,tylkomisięprzydarzyło.Podobniebędziezpotknięciemsięoróg
dywanu-stanowionoprzypadekniedziałania.
Naszeintuicjeniejużtakwyraźne,jeślichodziostatusdrzemki.
Równieżocenaprzypadków,wktórychwpierwszejchwiliłatwobyło
1Określenienkauzalnateoriadziałania”czynteoriakauzalna”należyodnosićdocałej
rodzinystanowisk,niezaśdojakiejśjednejkoncepcji.Dokwestiitejpowracamwrozdziale
1.Poniżejprzywołujędwietezy-tezęoprzyczynowejnaturzedziałańoraztezęoprzy-
czynowejnaturzewyjaśnieńdziałań-którychkoniunkcjęprzyjmująkoncepcjetworzące
rodzinęteorii.
12
WPROWADZENIE