Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego

Romuald Polczyk

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-233-2300-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2007

Liczba stron:

255

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Polczyk, Romuald. Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego. Red. . Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, 255 s. ISBN 978-83-233-2300-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Polczyk, R.

T1 Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

PP Kraków

YR 2007

SN 978-83-233-2300-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 1387, author = "Polczyk, Romuald", editor = "", title = "Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego", year = "2007", address = "Kraków", isbn = "978-83-233-2300-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Polczyk, Romuald

ED -

TI - Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

CY - Kraków

PY - 2007

SN - 978-83-233-2300-6

ER -

Netografia (standard APA):

Polczyk, Romuald. Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego [baza danych online] Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/mechanizmy-efektu-dezinformacji-w-kontekscie-zeznan-swiadka-naocznego-romuald-polczyk-1387.

psychologia, pamięć, dezinformacja, psychologia sądowa, mechanizmy zapamiętywania

Romuald Polczyk napisał bardzo ważną i interesującą książkę. Wiarygodność naocznych świadków należy do podstawowych problemów wymiaru sprawiedliwości, a wiedza na temat czynników ograniczających tę wiarygodność bynajmniej nie jest powszechna. N...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-233-2300-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2007

Liczba stron:

255

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie do treści pracy6
Wstęp6
Definicje najważniejszych pojęć10
Rozdział 1. Historia badań nad efektem dezinformacji14
1.1. Badania z początku XX wieku14
1.2. Źródła współczesnych badań nad efektem dezinformacji17
1.3. Okres pierwszy. Standardowy test efektu dezinformacji21
1.4. Okres drugi. Hipoteza niepamięciowego mechanizmu efektu dezinformacji22
1.5. Okres trzeci. Procedura monitorowania źródła23
1.6. Podatność na efekt dezinformacji jako cecha indywidualna25
Rozdział 2. Procedury eksperymentalne w badaniach nad efektem dezinformacji26
2.1. Procedura dwuetapowa28
2.1.1. Skale Sugestialności Interrogatywnej28
2.1.2. Inne odmiany procedury dwuetapowej29
2.2. Procedura trzyetapowa30
2.2.1. Formy testu końcowego32
2.2.1.1. Test standardowy32
2.2.1.2. Test zmodyfikowany - wersja z wymuszonym wyborem32
2.2.1.3. Test zmodyfikowany - wersja z pytaniami otwartymi33
2.2.1.4. Procedura "Tak/Nie"34
2.2.1.5. Monitorowanie źródła informacji35
2.2.1.6. Dyspozycja pewności38
2.2.1.7. Procedura drugiego wyboru39
2.2.1.8. Pomiar czasu udzielania odpowiedzi39
2.2.2. Procedura odwróconej kolejności40
2.2.3. Procedura zanegowanej dezinformacji41
2.3. Procedura czteroetapowa44
2.4. Paradygmat DRM47
2.5. Podsumowanie przeglądu procedur badawczych48
Rozdział 3. Wyznaczniki wielkości efektu dezinformacji50
3.1. Zmienne indywidualne51
3.1.1. Płeć51
3.1.2. Wiek53
3.1.3. Czynniki związane z rodziną57
3.1.4. Inteligencja ogólna, pamięć i kompetencje językowe58
3.1.5. Nieśmiałość, asertywność, pewność siebie i impulsywność59
3.1.6. Lęk, stres i neurotyzm60
3.1.7. Absorpcja, dysocjacja i zdolności wyobrażeniowe62
3.2. Zmienne proceduralne65
3.2.1. Odstępy czasu65
3.2.2. Powtórki materiału oryginalnego i dezinformacji67
3.2.3. Wiarygodność i prawdopodobieństwo prawdziwości dezinformacji68
3.2.4. Wyrazistość informacji oryginalnej70
3.2.5. Ostrzeżenie przed dezinformacją71
3.2.6. Hipnoza74
3.3. Podsumowanie przeglądu wyznaczników wielkości efektu dezinformacji77
Rozdział 4. Teorie efektu dezinformacji79
4.1. Teorie pamięciowe80
4.1.1. Teoria wpływu dezinformacji na ślad pamięciowy informacji oryginalnej80
4.1.2. Teoria śladów równoległych84
4.1.3. Model CHARM87
4.1.4. Teoria śladu rozmytego90
4.1.5. Teoria oparta na pojęciu aktywacji93
4.1.6. Model oparty na teorii zapominania spowodowanego opamiętywaniem95
4.1.7. Teoria błędów w monitorowaniu źródła informacji98
4.2.1. Model sugestialności interrogatywnej100
4.2. Teorie uwzględniające mechanizmy niepamięciowe101
4.2.2. Teoria niepamięciowa McCloskeya i Zaragozy102
4.2.3. Ujęcie integracyjne Blanka112
4.3. Podsumowanie przeglądu teorii efektu dezinformacji116
Rozdział 5. Propozycja badań własnych118
5.1. Cel badań własnych118
5.2. Analiza użyteczności istniejących procedur badawczych119
5.2.1. Procedury oparte na testowaniu pamięci materiału oryginalnego119
5.2.2. Monitorowanie źródła informacji120
5.3. Własna procedura badawcza123
5.4. Porównanie proponowanej procedury z innymi metodami czteroetapowymi129
5.5. Hipotezy131
Rozdział 6. Eksperymenty replikacyjne138
6.1. Eksperyment 1. Test standardowy138
6.1.1. Metoda138
6.1.2. Wyniki140
6.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 1149
6.2. Eksperyment 2. Test zmodyfikowany150
6.2.1. Metoda151
6.2.2. Wyniki152
6.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 2157
6.2.4. Podsumowanie wyników eksperymentów 1. i 2158
6.3. Eksperyment 3. Replikacja niektórych wyników Blanka (1998)159
6.3.1. Metoda159
6.3.2. Wyniki164
6.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 3169
Rozdział 7. Eksperymenty główne171
7.1. Eksperyment 4. Procedura czteroetapowa171
7.1.1. Metoda171
7.1.2. Wyniki174
7.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 4185
7.2. Eksperyment 5. Wyznaczniki rodzaju mechanizmów efektu dezinformacji188
7.2.1. Metoda188
7.2.2. Wyniki192
7.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 5209
7.3. Eksperyment 6. Wyrazistość informacji oryginalnej a skuteczność ostrzeżenia212
7.3.1. Metoda212
7.3.2. Wyniki213
Rozdział 8. Dyskusja ogólna217
7.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 6218
8.1. Komentarz do najważniejszych wyników219
8.1.1. Osoby świadome ulegające i świadome odporne219
8.1.2. Wyrazistość informacji oryginalnej224
8.1.3. Niektóre wyniki dodatkowe226
8.2. Słabości paradygmatu czteroetapowego227
8.2.1. Trudność przyznania się do świadomej błędnej odpowiedzi227
8.2.2. Odblokowujące działanie instrukcji ujawniającej możliwość rozbieżności228
8.2.3. Niemożność bezpośredniej weryfikacji prywatnej akceptacji dezinformacji229
8.3. Trafność ekologiczna i implikacje praktyczne230
8.4. Uwagi końcowe233
Literatura cytowana234

oglądanegowpierwszymetapie.Naprzykład,badanioglądająserięslajdów

przedstawiającychwypadeksamochodowy,następnieczytajątekstbędącyopi-

semoglądanegozdarzenia,gdzieniektóreszczegółysąodmienne,niżprzedsta-

wiononaslajdach,poczymodpowiadająnapytaniadotycząceslajdów.Wdzie-

siątkachbadańwykorzystującychróżneodmianyimodyfikacjetejprocedury

wykazano,żeraportypamięcioweosóbbadanychłatwojestzakłócić.Zakłóce-

niatepolegająwszczególnościnatym,iżwielubadanychdoswoichodpowie-

dzi,dotyczącychoglądanegozdarzenia,włączabłędneinformacjepochodzące

zopisutegozdarzenia.Zjawiskoowozostałonazwanepamięciowymefektem

dezinformacji(memorymisinformationeffect).

Efekttenjestoczywiścieuzyskanywwarunkachtypowychdlaekspery-

mentówpsychologicznychiniemożnaprzesądzić,czyiwjakimstopniudoty-

czyzachowańrzeczywistychświadków.Jednakwynikiistniejącychbadańzde-

cydowaniewskazują,iżjestmożliwe,bywpewnychwarunkachświadkowie

naoczniwswoichzeznaniachczęstoposługiwalisięinformacjami,któredotarły

donichzinnychźródełniżsamaobserwacjadanegozdarzenia.Możetopocią-

gaćzasobąbardzopoważnekonsekwencje,sięgająceażdoskazaniaprzezsąd

osobyniewinnejbądźuwolnieniaodzarzutówosobywinnejprzestępstwa.Jak

bowiemdowodząodpowiedniebadania,zaufaniewymiarusprawiedliwoścido

zeznańświadkównaocznychjestdużeiwielewyrokówzapadawyłączniena

podstawietakichzeznań(Goldstein,ChanceiSchneller,1989).Problempodat-

nościświadkanaocznegonadezinformacjestajesięszczególnieważny,kiedy

świadkiemtymjestdziecko.Dziecibowiemznanesązudzielaniaraczejską-

pychodpowiedzinapytaniaogólne,jaknaprzykład„Opowiedzwszystko,co

pamiętasz”(np.ElischbergeriRoebers,2001;Gordon,Baker-WardiOrnstein,

2001).Powodujeto,żewprzypadkuprzesłuchiwaniadziecitrudnouniknąć

zadawaniapytańszczegółowych,którejednakmogąnaprowadzaćodpowiedź

wokreślonymkierunku.

Efektdezinformacjijestznaturyrzeczybadanynajczęściejwkontekście

psychologiisądowej,leczskupiarównieżuwagębadaczyzwiązanychzinnymi

obszaramistosowaniapsychologii,naprzykładpsychoterapią.Wynikibadań

wtymzakresiebywałyprzytaczaneszczególniewzwiązkuzdyskusjąnadtak

zwanąterapiązorientowanąnawypartąpamięć(recoveredmemorytherapy).Jej

zwolennicyzakładają,żebieżącystanpsychopatologicznyosobydorosłejjest

spowodowanyprzebyciemprzezniąwdzieciństwietraumy,naprzykład

wzwiązkuzwykorzystywaniemseksualnym,którejwspomnieniezostałowy-

parte,leczstalewywieradestrukcyjnywpływnapsychikę.Przypomnieniezaś

sobietejtraumyspowodujewyleczenie.

Terapiazorientowananawypartąpamięćzostałapoddanasurowejkrytyce,

wskazującej,żeuwielupacjentów,którzyjakobyprzypomnielisobietrauma-

tycznezdarzenia,wrzeczywistościdoszłodoprzywołaniafałszywychwspo-

mnień(LindsayiRead,1994,1995;Ornstein,CeciiLoftus,1998a,b;Smythe,

2000;Stocks,1998),choćnadmienićteżtrzeba,iżczęśćbadaczymocnokwe-

stionujeużytecznośćwynikówbadańnadefektemdezinformacjidoanalizy

Brak wyników

Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra