Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
232
Podziałtruciznirodzajezatruć
wtoksykologiisądowej
GrzegorzBuszewicz
Celemklasyfikacjitruciznizatrućjestułatwienie:
•
ocenypotencjalnegozagrożenia,jakiestwarzadana
trucizna;
•wstępnejdiagnostykiidoborumetodanalitycznych;
•opiniowaniadlapotrzebsądowych.
Truciznymogąbyćklasyfikowanenapodstawieróż-
nychkryteriów:
•
pochodzenia-np.naturalne:bakteryjne,grzybicze,
roślinne,zwierzęce,mineralne,antropogenne;
•budowychemicznej-np.organiczneinieorganiczne;
•miejscadziałania-np.działającemiejscowoiogólnie
(powchłonięciuidystrybucji);
•
sposobuoddziaływanianaorganizm-np.żrące,powo-
dująceanoksję,uszkadzającenarządymiąższoweczy
działającewybiórczonaośrodkowyukładnerwowy;
•
zachowaniasięworganizmie-np.kumulującesię,
niekumulującesię,wykazującekumulacjędziałania
(tzw.hitandrun);
•
wedługtoksyczności(siłyoddziaływaniaokreślonejza
pomocąbadańtoksykometrycznychnazwierzętach):
•
podziałwgHodge’aiSternera(USA)na6stopni
toksyczności(tab.232-1);
•podziałnaIVklasydziałaniatoksycznegosubstan-
cjichemicznychpopodaniudożołądkowymstoso-
wanywkrajachUE-DyrektywaRE93/32/EWG
(tab.232-2;ryc.232-1).
Rycina232-1.SymbolsubstancjitoksycznejTibardzotok-
sycznejT+(polewej)orazsymbolsubstancjiszkodliwejXn
(poprawej).
Pojęciehitandrunwtoksykologiidotyczytruciznokrótkimokresiebiologicznegopółtrwania(intoksykacjenimisątrudne
douchwycenia),którepopierwszejintoksykacjizostawiająwzględnieniewielkieskutki(częstobezobjawowe),apokolejnych
dawkachuszkodzeniakumulująsię,ażdowywołaniaobjawówostregozatrucia.Określeniehitandrunfunkcjonujetakże
wmedycyniewypadkowej,leczdotyczyzachowaniasięsprawcówwypadków(ucieczkizmiejscawypadku-patrz159).
Ocenatoksycznościostrejbadanejsubstancjimetodąklasostrejtoksycznościpoleganawyznaczeniuzakresu
narażenia,wktórymspodziewanesązejściaśmiertelne50%zwierząteksperymentalnych.
Ocenametodąustalonejdawkipoleganawyznaczeniudawkiróżnicującejsubstancjitoksycznej,tj.najwyższejspośród
wstępnieustalonych,którąmożnapodaćbezwywołaniaśmiercizwierząt.
5
