Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NowyŚwiatjakoutopiaiMillennium
29
monarchywydawałasiętakpotworna,szczególniewpołączeniuzmożli-
wościąutratyniepodległości,żeszerzącasięwieść,iżkrólSebastianżyje,
znajdowałapowszechnyposłuchuniezliczonychosób,głównienależących
doniższychwarstwspołecznych(Marques1987:296;zob.Belo2021:15-16).
Osileoczekiwańnapowrótkrólamożeświadczyćfakt,żewlatach1584-
1602pojawiłosięwPortugaliiczterechawanturnikówpodającychsięzakróla
Sebastiana.Ponadtozaczęłapowstawaćwówczasliteratura,którąwypełniałyspe-
kulacjedotyczącejegolosów;oczywiściebyłyoneopartenazałożeniu,żekról
niezginąłwbitwie.Dziełem,któreupowszechniłohistorię(mit)królaSebastiana
wPortugalii,byłDiscursodaVidadosemprebemvindoetapparecidoReyDom
SebastiamnossosenhoroEncuberto,desdoseunaçimentoteeopresente,feytoe
dirigidoaostrèsEstadosdoReynodePortugal(1602)JoãodeCastro.WDiscurso
przewijasiękilkawątkówobecnychwtradycjimanuelińskiegomesjanizmukró-
lewskiego,takichjakideakróla-wojownikabroniącegointeresówchrześcijań-
stwa,kojarzonegozpostaciąChrystusa,wtymwypadkuodniesionadokróla
Sebastiana.Castronawiązujetakżedotoposuukrytegokróla,rozpowszechnione-
gowmillenarystycznychpismachnaPółwyspieIberyjskimkońcaśredniowiecza
(Hermann2015:239).Encobertoprzezstuleciabędzieniemaldrugimimieniem
królaSebastiana.
PośmiercikrólaSebastianatronportugalskiodziedziczylihiszpańscymonar-
chowiezdynastiiHabsburgów.WczasachdynastycznejUniiIberyjskiej(1580-
1640)zaczęłypoPortugaliikrążyćproste,profetycznerymy(Trovas)szewcaGon-
çaloAnesBandarry.Zostałyonenapisaneok.1537r.,awięcjakieś40latprzed
bitwąpodAlcácerQuibir,jednakzwiązanezniąwydarzeniabardzoprzyczyniły
siędoichpopularności.Bandarrakreśliłwnichoptymistycznąwizjęprzyszłości
jegokrajuicałegoświata.ZnajomośćprzepowiedniBandarrywPortugaliibyła
wXVIiXVIIw.powszechna-stałysięonenprawdziwymkatechizmemnarodo-
wegoprofetyzmu”(Franco2010:156).PóźniejsiinterpretatorzyTrovassprawili,że
postrzeganojejakonEwangelięodnowionejwiaryopartejnapodstawachiopatrz-
nościowychcelachportugalskiegonarodu”(Mota2008:1990).Byłyoneobecne
whistoriiPortugaliiodpoczątkuXVIw.ażdoXIXstulecia.Chociażalegoryczne
rymyBandarrysązawikłane,głównysensjegoprzepowiedniniejestproblematycz-
ny:PortugaliadaświatuwielkiegoKrólaUkrytego,tenrozgromiwojskaTurków
wAfryce,ZiemiŚwiętejiKonstantynopolu,będziekoronowanynaImperatora
iwrazzpapieżemdapoczątekMonarchiiPowszechnej,wktórejwszystkienarody
iwszystkiereligieorazkulturypodporządkująsięPrawuChrystusowemu.Przyjście
mesjaszaipocząteknowejeryludzkościBandarrazapowiadałnaXVIstulecie.
WTrovaszaznaczasięwyraźnieideaPortugaliijakonaroduwybranego.
AntónioVieira(1607-1697),jezuita,kaznodziejaidoradcakrólaPortugalii
JanaIVzdynastiiBragança(sprawowałwładzęwlatach1640-1656),spowiednik
