Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RozdziałI
królowejLuizy,preceptorinfantaTeodósia,dyplomataorazod1552r.misjonarz
wbrazylijskiejprowincjiMaranhão,w1659r.napisałEsperançasdePortugal-
QuintoImpériodoMundo,komentarzdoTrovasBandarry.Zapowiadałzmartwych-
wstaniekrólaJoãoIVorazkontynuacjęprzezniegomisjiewangelizacyjnej,doktó-
rej,jaktwierdził,władcatenzostałpowołanyprzezOpatrzność.Wśróddzieł,które
miałybydotejmisjinależeć,wymieniałpokonanieimperiumtureckiego,odzyskanie
dlachrześcijaństwaZiemiŚwiętejorazustanowieniePiątegoImperiumŚwiatowego
(Vieira1998:96).TymsamymVieiraprzyłączałsiędotychautorów,którzydostrze-
galiwPortugaliinnaródwyższy”imimożeprzeminęłaepokanajwiększejchwały
kraju,zapowiadalijejnowąfazę,wktórejponownieodegraonaawangardowąrolę
wśródnarodówświata.WHistóriadofuturo(napisanejwpoł.XVIIw.,opubli-
kowanejw1718r.)Vieirapisał,żennajlepszaczęśćprzyszłychzdarzeń,jakichsię
oczekuje,inajbardziejchwalebneznich,będąnietylkonależałydoPortugalii,
alejedyniedoniej-itowsposóbszczególny.Portugaliabędziefundamentem,
Portugaliacentrum,Portugaliasceną,Portugaliapoczątkiemikońcemtychcudów;
aichcudownymnarzędziembędąPortugalczycy”(Vieira1855:17).Zapowiadającto
niezwykłedzieło,VieiraukazywałistotnysenshistorycznejegzystencjiPortugalii-
jakująłtoFranco-njakokrólestwaijakonaroduochranianegoprzezniebiosaoraz
ustanowionegopierwotnieprzezBoga,byodgrywałoonorolęLuxMundi”(Franco
2013:247).Ponownie,jakCudpodOurique,wiązałonwtensposóbPortugalię
zhistoriąsakralną.PortugaliawystępujewjegopismachjakokolektywnyChrystus
izarazemjakoApostołNarodów,odgrywającyrolęwspółtwórcynowejrzeczywi-
stości.PodstawątejwizjiVieiryjestproroctwoDaniela(Dn2,44),wedługktórego
Bógustanowikrólestwo,którebędzietrwałowiecznieiniezostaniezdominowane
przezżadenlud,aczłowiekiświatosiągnąwnimdoskonałość.Charakteryzującje,
VieirawskazujenarealizacjędoskonałejharmoniimiędzyczłowiekiemiBogiem,
najegopowszechnośćijedność,obejmującąwszystkienarodyiwszystkieziemie.
DoskonałeImperiumChrystusa(ImpérioConsumadodeCristo)jestdoczesnym
organizmemukierunkowanymnazdobycieponadnaturalnego,ponaddoczesnego
celu,czyliosiągnięcieszczęściawChrystusieprzezchrześcijan,orazwiążesięzcza-
sempowszechnejświętościnazieminawzórobcowaniaświętychwniebiosach.
OpojmowaniuprzezVieiręmisyjnejroli,jakąprzypisujePortugaliiwdopełnieniu
zbawczejhistoriiczłowieka,świadcząteotosłowa:
kiedyBógstworzyłświat,świętytekstmówi,żeziemianiebyławidoczna,bo
ukrytabyłapodżywiołemwody,awszystkobyłociemneipokryteciemnoś-
cią:Terraautemeratinvisibilis-jakczytamyuSiedemdziesięciu-ettenebrae
erantsuperfaciemabyssi.NastępnieBógrozdzieliłwodyistworzyłświatło
iciemnościustąpiły:Divisitaquas;factaestlux;appareatarida.Wtensposób
powstałopierwszestworzenieświata.Aktóżniewidzi,żetegosamegodoko-
nałBógporazdrugi,poprzezPortugalczyków?(Vieira,SermdodaEpifania).
