Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bliskiejwspółczesnejpostaciteoriiarchitektury,atakżezarysowaćpierwocinyszczególnego
obszaruteoriiprojektowaniaarchitektonicznegowykraczającegopozapodstawowywgląd
wwarsztattwórcy.WtymduchuwypowiadałsięEugeneViollet-le-Duc(Viollet-le-Duc1868:29),
pisząc:
Trèssouvent(peut-êtretoujours)lesentimentdugoûtniestquiunraisonnementinvolon-
tairedontlestermesnouséchappent.
Bardzoczęsto(byćmożezawsze)odczuwaniesmakujestniczyminnymjakmimowolnym
racjonalizowaniem[procesemracjonalizowania]nawarunkach,którenamumykają.
Viollet-le-Ducwidziałwowejmimowolnościintuicyjneodczytywaniezwiązkówmiędzylogi-
kąiznaczeniemarchitekturyapercepcjąobserwatora,którapozwalaprzeskoczyćproces
mozolnejanalizy,zktórejdopierowymienionezwiązkimiałybybyćimplikowane.Uważałon,
żeobiektywizacjapodejściadoarchitekturywymagaodtworzeniaprocesuanalitycznego
iwydobyciaracjonalizacjijakopodstawowegomechanizmupoznawczegodyscypliny.Toze
względunatęzanurzonąwpozytywistycznychideałachpostawęniemalstolatpóźniejJohn
Summersonnazwałfrancuskiegomiłośnikagotykupierwszymnowoczesnymteoretykiem
architektury(Summerson1998:139).
TeoriaarchitekturywpełnizwróciłasiękuarchitektowiijegowarsztatowiwXXwieku,kon-
tynuującanalizęindywidualnegowkładuwybitnychtwórców,aletakżeidącdalejirozbudowu-
jącmetodologicznyaspektwiedzyorazwprowadzającperspektywęteleologiczną.Wteorii,
przyczymmówiętuocałokształciewiedzydyscyplinarnej,aniejakiejśkonkretnejteorii,
uformowałysięujęcia:ontologiczne,któremutowarzyszyłopodejściemetodologiczne,oraz
semiologiczne,któremutowarzyszyłowspomnianewyżejpodejścieteleologiczne.Zarówno
metodyprojektowania,jakiceleprojektowania,uzupełnioneoprogramowaniewartości
(perspektywaaksjologiczna),stałysię,szczególniepoIIwojnieświatowej,podwalinąpod
corazbardziejwyodrębnioną(jakopodległe,aledośćautonomicznepolewiedzy)teorię
projektowaniaarchitektonicznego.Jużnieodczytywanoindywidualnychperegrynacjiwob-
szararchitekturywyłączniejakopróbtłumaczeniaspójnegoświataarchitektury.Świat
tenrozpadłsięnawielerównoległychwątków,wizjiiświatopoglądówodciskanychwprze-
strzeniświadomielubnieświadomie,którezopracowańposzczególnychtwórcówkazały
wydobywać,porównywaćorazoceniaćichpersonalneprzekonaniaiwpływnaprojektowa-
niearchitektoniczne.ManifestyCharlesa-ÉdouardaJeannereta,zwanegoLeCorbusierem
(LeCorbusier1986:286–288),pogardliwiepuentującegotradycyjnyjęzykarchitektury,
iAlvaraAalto,postulującegointegracjęracjonalizmuarchitekturyzpierwiastkiemducho-
wymjakodziałanieniezbędnedlapraktykiprojektowejzapobiegającejodhumanizowaniu
przestrzeni(Aalto1970:38-41;cf.Piprek1987:13),wskazywałyrozmaitekierunkiteoretycz-
nycheksploracjiwprzestrzeni.Dlategokoniecznestajesięstudiuminstrumentariumtych
architektów,bypopierwszepoznać,jakimiśrodkamiusiłująoniswojeceleosiągnąć,atakże
wjakimstopniuistniejekoherencjamiędzyzdefiniowanymicelamiiskutkamizastosowania
preferowanegoinstrumentarium.
22
Meta-Design.Konceptualizacjawprojektowaniuarchitektonicznym
