Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Założenia,aparatpojęciowyimetodologia
zjawisk,systematycznepojmowaniezjawisk,organizowaniemyślinaich
tematisamychdziałań.
Powyższeprzykładypokazują,dlaczegometaforawedługjęzykoznawstwa
kognitywnegojestodzwierciedleniemrozumieniaświataikategoryzacji
zjawiskobecnychwświecie,jednocześniewskazując,żewistociejęzykjest
znaturymetaforyczny,aludzieczęściejużywająmetaforkonceptualnych
wjęzykupotocznymniżmetaforpoetyckich65.
Ponieważcechąjęzykównaturalnychjestzarównokonwencjonalność,jak
ikreatywność,istotnejestpytanie,nailemetaforawrozumieniukogni-
tywnymjestzjawiskiemkonwencjonalnym.Jesttoprzecieżmetafora,która
niejestjuż(lubniejestjużjedynie),jakwujęciuklasycznym,ornamentalną
figurąretoryczną,stanowiwszechobecnącechęjęzykaipoznania,aniektóre
metaforywydająsiębyćtakskonwencjonalizowaneinzleksykalizowane”66,
czylipostrzeganejakarbitralnesłowa,żeonewręczniewidzialnewję-
zyku.Przykłademmożetubyćszczególniewielemetafororientacyjnych,
np.nJestemwdepresji”lubnMamyrówneszanse”.
Stopieńformalizacjiiskostnieniaznaczeńtegotypuwyrażeńspowodował,
żeniektórzyteoretycyjęzykazaproponowali,bynazywaćjemartwymi
67
itraktowaćjakowyrażeniazgruntuniemetaforyczne,gdyżichaspekt
metaforycznyuległzatarciu.Wtakimrozumieniumetaforytebliskie
pojęciukatachrezy,gdzie,podwzględemjęzykowym,mamydoczynienia
znazywaniemrzeczynnową”nazwąwsytuacjibrakuodpowiedniegona-
zewnictwalubpoprostunapodstawiepowstaniaodległegoskojarzenia,
jakwsformułowaniunząbczasu”,nfalazainteresowania”,czynnogaod
stołu”
68
.Wopozycjidometaforyjednakkatachrezazdefinicjinieposiada
65
Ciekawymnowszymprojektemmającymnaceluidentyfikacjęnukrytych”metaforpoję-
ciowychjestprojektgrupyPragglejaz(P.Crisp[iin.],MIP:AMethodforIdentifyingMetap-
horicallyUsedWordsinDiscourse,MetaphorandSymbol2007,nr22(1),s.1-39;zob.też
Pragglejaz,http:llwww.vismet.orglmetcorldocumentationlMIPVU.html),któregoautorzy
przezzastosowanieproceduryidentyfikacjimetafor(metaphoridentifcationprocedure
MIP)dążądostworzeniacałościowejmapymetaformyślowych.
66
Por.F.Ungerer,H.-J.Schmid,AnIntroductiontoCognitiveLinguistics,London2006,s.117.
67
Np.J.Searle,Metaphor…
68
InnymprzykłademkatachrezypodanymprzezencyklopedięPWNjestnkolankorury”,
http:llencyklopedia.pwn.pllhaslolkatachreza;4008686.html.
50