Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
JadwigaCzerwińska
Zważywszynakontekst,którymjestpowracającywciążwtragediachEury-
pidesaobrazHelenyjakoikonyantyspartańskichmotywów,niemożedziwić,
żepoetachciałwykorzystaćnadarzającąsięokazjędokolejnej,możliwiesilnie
wyrażonejkrytykitejbohaterki.Azatemuzasadnionastajesięsugestiascholia-
sty,iżwsłowachElektrydramaturgzwróciłsięzajejpomocąwprostdoobec-
nejwteatrzewidowniateńskiej,zyskująctymsamymjejbezpośredniezaanga-
żowanie.
Oczywiście,komentarzscholiastymożnainterpretowaćtakżewszerszej
perspektywie.Jestniąsamfaktzwracaniasięniekiedydramatispersonaeniedo
innychpostacitragedii,leczdowidowni,czylidefactołamaniawtensposóbiluzji
scenicznejdlapodkreśleniawagiwypowiadanychsłów.Samkomentatorzauwa-
ża,żetakiepostępowaniemożesięokazać„słuszniejsze”
,awięc„właściwsze”
.Jego
zdaniem,poetaprzedewszystkimzważanato,żebyzyskaćuwagęwidzówitodla
nichpragniebyćprzekonujący.Natymprzecieżzasadzasięsensiistotatragedii.
Zwłaszczaostatniasugestiascholiastyświadczyotym,iż-wjegoprzeko-
naniu-wyznacznikiemkonstrukcjidramatuijegojęzykajestoddziaływaniena
widownię.Widzimywięc,żesenskomentarza,wktóryzaopatrzyłonwybrane
wersytragedii,dalekowybieganietylkopozaomawianąsztukęiwarsztattwórczy
konkretnegopoety,leczodnosisiędosztukitragicznejwogóle.
Ozwyczajubezpośredniegozwracaniasiędramaturgówdopubliczności
informujescholiastawkomentarzudow.622AndromachyEurypidesa(Scholia
veterainEuripidem,Andromacha,w.622,1-3).Cytowanelemmabrzmi:„
[Atorozważcie]”
.Komentującnastępnieinteresującygo
wierszztragedii,scholiastapisze:
Zamiast„rozważcieto”[należyturozumieć]„dlategorozważcie”
.Przemawia
bowiemdowidzów:żeńciesię,astądwyciągnijciewniosek,żebybraćcórkęszla-
chetnejkobiety8.
Podanescholionjestoczywiścieczytelnenawetbezkontekstutragedii,ale
uwzględniającgo,zyskujemyszersząperspektywęopisywanejsytuacji,arówno-
cześniemożemyzrozumiećintencjęscholiasty.Słowa,któreonkomentuje,nale-
żądoobszerniej,boliczącejponad50wierszy,rhesis(mowy)Peleusa(Androma-
cha,w.590-641),wypowiedzianejwrozmowiezMenelaosem.Dlazrozumienia
intencjipadającychzescenysłówwypadapodkreślić,żedramat,wktórymsięone
znalazły,jestuważanyzabodajnajbardziejspektakularnąinwektywęantyspartań-
skąwtwórczościEurypidesa.Jestwięczrozumiałe,żepostaćMenelaosa(ijego
córkiHerminy)stwarzapoeciedoskonałąokazjędofrontalnegoatakunawro-
gówAtenwtoczącejsięwówczaswojniepeloponeskiej.
8PrzekładJ.Czerwińska.
