Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
JadwigaCzerwińska
ScholiastapodkreślatucharakterystycznedlaEurypidesazabiegidrama-
turgiczne,cooznacza,żeodnotowujeodmiennośćjegosztukitragicznejwsto-
sunkudoinnychtwórców.Jużpoczątkowestwierdzenie:„JesttocałyEurypides
wteatrze”
,pozwalauświadomićsobie,żescholiastazamierzanakreślićszczegól-
niecharakterystycznądlatragikacechęjegodramaturgii.
Rozwijająctęmyśl,komentatorpodnosizasadniczodwiekwestie.Najpierw
zwracauwagęnapowtarzalnośćpewnychzwrotów,którepojawiająsięwtrage-
diachEurypidesa.Stwierdzenietoodnosidozacytowanegoprzezsiebiewlem-
ma:
-„przybywamopuściwszy”
.SątosłowaPosejdona,któreotwie-
rajątestTrojanek.Komentującichpojawieniesięwtragedii,scholiastadodaje
następnie:„Wwielumiejscachu[Eurypidesa](jestpodobnie),jak[naprzykład]
wBachantkach,(gdzie)Dionizos[mówi]»przybywam,[ja]synDzeusadotej
ziemiTeban«(
)”
.Scholiastapodkreśla
zatempowtórzeniewBachantkachtegosamegoczasownikawidentycznejfor-
mie:
,którypadatamzustbogaDionizosa.Podanaprzezkomentatoraprawi-
dłowośćdotyczynietylkopowtórzeniaczasownika,lecztakże-choćniezostaje
topodaneexpressisverbis-jegomiejscawtragedii.Wskazanesłowowobydwu
przytoczonychdramatachjestpierwszym,którepadazesceny.Wychwycenie
podanychzbieżnościwdramaturgiiEurypidesadowodzi,żescholiastawykazuje
niezwykledobrerozeznaniewtwórczościpoety.Poddajebowiemwnikliwejana-
lizietekstkomentowanejsztuki,którądodatkowozestawiajeszczezinnymijego
utworami.
Drugą,bodajważniejsząkwestią,którąsygnalizujescholion,jestnawiązanie
dosłynnychprologówEurypidesa.Zapośrednictwemdramatispersonae,które
wygłaszająprologijegodramatów,podajeonwidzominformacjeniezbędnedla
zrozumieniarozpoczynającejsięsztuki.Znamiennyjesttufakt,wychwycony
notabeneprzezscholiastę,żetragikposługujesiępostaciamibezpośredniouwi-
kłanymiwakcjędlajejwyjaśnienia,awięckażeimwystępowaćjakbywzastęp-
stwiezasamegosiebie.Sugerujetoużytewscholionstwierdzenie:„Eurypides,
zamiastktóregoPosejdon,obecny[nasceniepodczasprologu],wygłaszasłowa
napoczątkusztuki”
.OtakiejprawidłowościuEurypidesaświadczycytowanejuż
wcześniejsformułowanie:„Wwielumiejscachuniego[jestpodobnie]”
,które
możnateżodnieśćdotejczęściwypowiedzischoliasty.
Znająctwórczośćtragika,możnacałkowiciezgodzićsięzsugestiąkomen-
tatora.Eurypides,znanyzeswychśmiałychinnowacjimitologicznych,musiał
wincipitachtworzonychprzezsiebietragediidokładniezaznajamiaćwidownię
zezmienionymi-wstosunkudowcześniejszejtradycji-wersjamimitów,które
tworzyłykanwęjegosztuk.Wprowadzeniepublicznościinmediasresopowiada-
nejhistoriibyłowarunkiemsinequanonzrozumieniatoczącejsięnascenieakcji,
acozatymidzie,odczytaniaproponowanejprzezautoraideisztuki.
Jednymzprzykładówobszerniejszegokomentarza,arównocześnieporusza-
jącegoszczególniewielekwestii-itooróżnymcharakterze-jestscholiondo
