Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
JadwigaCzerwińska
PierwsząpostaciąwystępującąnasceniejestPosejdon.Początekjegowypo-
wiedzizostałjużskomentowanyprzyokazjiprezentacjiwcześniejomówionego
scholion(Sch.vet.E.Tro.1).Wówczasjednaknaszauwagaskupiałasięnasamej
tylkocharakterystycedramaturgiiEurypidesa,anienawydarzeniachdramatu
itowarzyszącychimokolicznościach.Wtymjednakprzypadkumająonenie-
zwykleistotneznaczenie.
ZmowyPosejdonaotwierającejsztukęwidzowiedowiadująsięoaktualnej
sytuacji:TrojazostałazburzonaprzezAchajów,zaśbrankomtrojańskim,które
nadajątytułtejtragedii,przypadłwudzialelosniewolniczwycięskichGreków.
Wymieniającniektóreznich,PosejdonzewspółczuciemwspominaHekabejako
tę,któranajbardziejwycierpiaławtejwojnie(Trojanki,w.36-38):
Gdychciećujrzećnieszczęsnąistotę-
OtoHekabe,utychdrzwileżąca.
Wielełezlejeizwielupowodów[ł]22.
Tewłaśniewersysąprzedmiotemuwagscholiasty,którypoprzytoczeniulem-
ma(„tęnieszczęsną”)stwierdza:„Lepiejbyłoprzedstawić[sc.Hekabe],lamentu-
jącąnadobecnąsytuacjąpocząwszyod[jejscenicznego]działania.Wtensposób
bowiemtragediamiałabypathos,teraznatomiast[PosejdonvelEurypides]mało
skuteczniezwracasiędowidzów”23.
ZdaniemscholiastyEurypidesniewpełniwykorzystałtkwiącewopisa-
nejsytuacjimożliwościwzbudzeniawwidzachelementów
i
(litościitrwogi),kryjącychsięwpostaciHekabe.Ojejlosieinformujepoeta
najpierwwplaniekomentarza,toznaczywwypowiedziPosejdona,adopiero
potemukazujejąjakopostaćwdziałaniu.Wprawdzie-jakwynikazinci-
pitutragedii-jużodpoczątkusztuki,czyliodmomentuprologowejrhesis
Posejdona,znajdowałasięonanascenie,leczwówczasjeszczejakoosobanie-
ma.Dramaturgoddałjejgłosdopierowkońcowejczęściprologu,tużprzed
parodosem.Wtensposóbosłabił,wopiniischoliasty,siłędramaturgicznego
oddziaływaniasztuki,jakąniosłazesobąpostaćHekabe-uprzedziłbowiem
wcześniejwidzówojejlosie.Scholiastauważazatem,żelepiejbyłoby,gdy-
byEurypides,pomijającwzmiankiPosejdonaobohaterce,wprowadziłjąod
razujakoosobędziałającąwsztuce.
Należywięcrozważyć,czysugestiescholiastyrzeczywiścieznajdują
potwierdzeniewomawianejtragedii.Odpowiedźnatopytaniemożenasunąć
sposóbskonstruowaniaprologu.Składająsięnaniegokolejno:mowaPosej-
22PrzekładJ.Łanowski[w:]Eurypides,Tragedie,przeł.ioprac.J.Łanowski,t.1,
PIW,Warszawa1967.DalszecytowaniaTrojanekwprzekładziepolskimpodajęwedług
tegowydania.
23PrzekładJ.Czerwińska.
