Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tarlasuasymilujewciąguroku130-250tdwutlenkuwęgla;respiracja
(oddychanie)irozkładmateriiorganicznejpowodują,żedoatmosfery
wracapołowatejmasy,alenalądachtowłaśnielasysągłównymrezerwu-
aremwęglaczerpanegozatmosferywpostaciCO2.Lasyborealnezawie-
rająokoło60tC/ha,lasymieszanestrefyumiarkowanej-około57tC/ha,
aselwa-120tC/ha.Ogromnaczęśćwęglazgromadzonajestwglebach
leśnych-wtajdzejesttoprawie85%,wlasachmieszanych-63%,wla-
sachtropikalnych-50%ogólnejmasywęgla.
Watmosferzedwutlenekwęglareagujezwodą,tworzącsłabykwas
węglowy:
CO2+H2O=H2CO3
Kwastenprzyczyniasiędopowstawaniakwaśnychdeszczów,anapo-
wierzchniZiemipowodujem.in.wietrzenieskałwęglanowych(krasowie-
niewapieni):
CaCO3+H2CO3=Ca2++2HCO3-
Stężeniedwutlenkuwatmosferzeniejestwielkie,aleoddawnawy-
kazujetendencjęrosnącą.Wroku2012koncentracjaCO2watmosferze
osiągnęła394ppmibyłaprawdopodobnieoponad100ppmwyższa
niżwepoceprzedprzemysłowej-wXIXw.Wroku1959,gdyrozpoczęto
regularnepomiarystężeniaCO2,wynosiłoono316ppm.Spalaniepaliw
kopalnychuznajesięzagłównąprzyczynęobserwowanegowzrostuza-
wartościdwutlenkuwęglawpowietrzu.Wciągurokuantropogeniczna
emisjawprowadzadoatmosferyziemskiejnawet7-8GtC.
Koncentracjadwutlenkuwęglawatmosferzepozostajewbezpośred-
nimzwiązkuzintensywnościąfotosyntezy.Wsezoniewegetacjiiwciągu
dnia,gdyrozwijasięasymilacjaCO2przezroślinyzielone,stężeniedwu-
tlenkuwęglawpowietrzuatmosferycznymwyraźniesięzmniejsza.Zmia-
nytesądostrzegalnenawetwskaliglobalnej-wsezonieletnim,gdyna
lądachpółkulipółnocnejprzebiegaasymilacja,stężeniedwutlenkuwę-
glawatmosferzeziemskiejobniżasię.Natomiastwzimie,gdyasymilacja
ustępujeprocesomoddychaniairozkładumateriiorganicznej(atakże
gdywzrastaspalaniewęglaiinnychpaliw),widzimyprzyroststężeniaCO2
wpowietrzu.Tesezonowewahaniamająamplitudęokoło5ppm(rys.1.4).
WylesieniaipustynnieniewieluobszarównaZiemisprawiają,żeasymi-
lacjaatmosferycznegoCO2zmniejszasię,ajegostężeniewatmosferze
rośnie.Wylesieniapowodują,iżwatmosferzepozostajewięcejCO2-tyle,
ilewynosi1/3emisjiCO2doatmosferyspowodowanejspalaniemwęgla,
ropyiinnychpaliw.
22
