Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Perspektywakrytycznawrekonstrukcjiwarunkówtworzeniawiedzy
Niektóreproblemymetodologiczne
17
Mamykłopotzprawdą.Systemysymboliczneieksperckieujawniającesię
wludzkiejwiedzypozostająniekiedyautonomicznewobeccodziennychpraktyk
ipotrzeb(Giddens,2001,s.23–26).Problemprawdyłączyjednakpraktykęco-
dziennegożyciazjakościąprowadzonychbadańorazspecjalistycznymirozwa-
żaniamiwdziedziniemetodologiinauk.Prawdajestnamwcodziennymżyciupo-
trzebnajakpowietrze,choćzajmowaniesięniązłatwościąpozostawiamyinnym
–specjalistom.Problemprawdyjestdalekiodjednomyślnego,uzgodnionego
rozwiązania,asamejejkoncepcjeokazująsięgłębokozakorzenionewróżnorod-
nychnurtachteoretyczno-metodologicznychisąwysoceodmienne(oddeflacyjnej
koncepcji„brakuprawdy”ArturaFine’a,poprzezkoncepcjeprawdyjakoreprezen-
tacji,rozumieniejejjakoidealnegostanunauki,ażdopojmowaniaprawdyjako
zakamuflowanejformyokreślaniaskutecznościsposobówradzeniasobiewświe-
cie7).Koncentrującsięnainstytucjonalnym–społecznymwątku,wartozauwa-
żyć,żezagadnienieprawdyjestbezpośredniowłączanedodziedzinyzjawiskspo-
łecznych(prawdabywarozumianajakorelacjaspołeczna–ZygmuntBauman).
Wątpliwościteoretyczneposiadajątakżeswojeodniesieniadomechanizmów
instytucjonalnychitworzącychsięwnichreguł(iinstancji)kwalifkowania
przekonańwkategoriachprawdziwości.Świadomośćbrakujednoznaczniewy-
różnionejinstytucjonalnejagendy–takżeindywidualnejlokalizacji–któramoże
dostarczaćwtejdziedziniewpełnisatysfakcjonującejperspektywypoznawczej,
uwidaczniasiętakżewstosunkudoinstytucjonalnieakceptowanejwiedzy,zaan-
gażowanejwprocesybadacze8,którazostajenaznaczonaswoistymznamieniem
wątpienia.Winstytucjonalnejpraktycełatwiejniekiedydaćsięprzekonać,niż
trwaćwwątpieniuwprawdziwośćzbiorowychprzeświadczeń.Rodzitoproblem
polityzacjiprawdy–całkowitegoutożsamieniajejzidentyfkowanymsta-
nemkonsensusuwsferzesądów,wartościczyteżprzekonań,osiągniętym
ipodzielanymwokreślonym,lokalnymukładziespołecznegoodniesienia.
Odniesieniedoprawdyjestważnąkategoriąpolityczną,cooczywiścieniemusi
oznaczać,żepolitycznośćjestjedynymodniesieniemdlaprawdy.
Wartododać,żeznacznierozszerzasięzakreskontekstów,wktórych
jestużywanakategoriaprawdy–zdajesięonapodlegaćwciążzmieniającejsię
iróżnorodnejkontekstualizacji.Ukazujesięnamjakoprawdaobjawiona,bio-
grafczna,spełnianiestandardówautentyczności,zgodnościhistorycznej,praw-
daestetycznaczyteżprawdafkcji(Lalak,2010,s.301–307).Nierozstrzygając
więcogólnychproblemów,którenarzucająsięwzwiązkuzpytaniemoprawdę,
wartozauważyć,żepomimodostrzegalnegodystansuwobecposługiwaniasię
tąkategorią,zachowujeonaznaczeniedlawiększościanalizmetodologicznych.
7Szerokieomówienietejtematyki:Grobler,2006,s.299.
8Wiedza,jaktwierdziK.O.Hondrich(takżetezynaukowe),jestprzyjmowanaiakceptowana
nietylkodlatego,żezostałapotwierdzonawwynikuokreślonejmetodologicznie–np.empirycznie
–strategii,aleutrzymujesiętakdługo,jakodpowiadakolektywnemu,egzystencjalnemuod-
czuciu(Krzychała,2007,s.69;podkreśl.J.P.).
