Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
byłyukazywanelubeliminowaneprzyczynyzaburzenia:obwodowe,podkorowe
imózgowe,atakżeewentualneichwspółdziałanie.Takabowiemorganizacja
badanialogopedycznegopozwalanarozpoznanie–przynajmniejhipotetyczne
–mechanizmupatogennegozaburzeńwporozumiewaniusię[Mierzejewska,
Emiluta-Rozya1998].Wbadaniutymmożnawyróżnićnastępująceczęścitwo-
rzącespójnąprocedurę:
–badaniawstępneskładającesięzwywiadu,wstępnejocenystanudziecka
ijegokomunikacjiprzedjęzykowejijęzykowej,analizybadańspecjalistycznych:
medycznychipsychologicznych;
–badaniaszczegółowezawierająceocenęstanuprzyswojeniasystemujęzykowe-
go.Badanieobejmujewszystkiekategoriegramatyczno-znaczeniowecharak-
terystycznedlajezykapolskiegoisątostrukturyjęzykoweoróżnymstopniu
złożoności.PorządekpróbjestodwrotnyniżuI.Styczekiprzyjmujekierunek
–oddłuższychwypowiedzi,tj.odopowiadania,opisu,poprzezbadanieform
morfologicznych(fleksyjnychisłowotwórczych),dorealizacjifonemówjęzyka
polskiego.Kolejnymetapemjestbadanieprowadzonewceluustaleniaróżnych
patomechanizmówzaburzeńmowy.Właśniewśródtychbadańukierunkowa-
nychnaokreślenieprzyczynpowstałychzaburzeńpowinnabyćdokonanaocena
budowyisprawnościaparatuartykulacyjnego,ocenaczynnościfizjologicznych
wobrębienarządumowy,ocenagłównegokanałuodbioruwypowiedzisłow-
nych,ocenasłuchufonematycznego,kinestezjiartykulacyjnejipamięciowych
mechanizmówmowy[Emiluta-Rozya2002,2013].
D.Emiluta-Rozyasformułowałarównieżoryginalnąpraktycznąwskazówkę
dotyczącąsposobuprowadzeniabadania[2002,2013].Rozumieniesprawdzasię
wprzypadkubrakuodpowiedzilubrealizacjiuniemożliwiającejidentyfikacjęwyra-
zu.Autorkaprzyjęłazałożenie,żegłośnewypowiedzenieadekwatnychnazw,np.
przedmiotów,czynności,cech,dowodzijednocześnie–niejakododatkowo–ich
rozumienia(chociażniemożnośćwypowiedzenianiedowodziichnierozumienia).
Gdywięcdzieckoprawidłowowypowiadakażdywywoływany–iwłaściwiezastoso-
wany–np.rzeczownik,czasownik,przymiotnik,niebadasięjużjegorozumienia.
Natomiast,gdydzieckomówimałobądźniemówiwcalelubteżjegowypowie-
dzisązniekształconewznacznymstopniu,tooddzielnebadanierozumieniajest
konieczne.Wprowadzenietegozabiegupozwalaniewątpliwienaskróceniecałej
procedurybadaniainajejznacznezindywidualizowanie.Wypowiedzipowinny
byćrejestrowane,np.nadyktafonie,coumożliwiapoddanieichszczegółowej
analizie[Emiluta-Rozya2002].Dużąwartośćdiagnostycznąstanowisammate-
riałjęzykowy–obszernyilościowo,zróżnicowanyijednocześniereprezentatyw-
nyznaczeniowoigramatyczniedlajęzykaprzyswajanegoprzezdziecko.Jestto
materiał,którypozwalazbadaćrozumienieipoziomsamodzielnegobudowania
przezdzieckoopowiadania,poszczególnychkategoriigramatyczno-znaczeniowych:
rzeczowników–556,czasowników–57,przymiotników–27,przysłówków–12,
6
Liczbaleksemówwobrębiekonkretnychkategoriileksykalno-semantycznych.
25
