Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Rodzajeorganizacji
23
manaceluochronębezpieczeństwaobywateli,wtymochronęwłasnościprywat-
nej.Iwtymdefactomieszcząsięinneceleizadaniapaństwa.Częśćorganiza-
cjinależydosektorafinansówpublicznych.Innewprawdziezaspokajajązbioro-
wepotrzebymieszkańcówokreślonejwspólnotyirealizujązadaniapubliczne–
np.spółkiprawahandlowegowcałościnależącedojednosteksamorząduteryto-
rialnego,aleniesąjednostkamisektorafinansówpublicznychstosowniedopo-
stanowieńprzepisówUstawyzdnia27sierpnia2009r.ofinansachpublicznych
(Dz.U.z2023r.,poz.1270).Sektorfinansówpublicznychtworząorganizacje
oróżnymzakresieizasadachdziałania,amianowicie:1)organywładzypublicz-
nej,wtymorganyadministracjirządowej,organykontrolipaństwowejiochrony
prawaorazsądyitrybunały;2)jednostkisamorząduterytorialnegoorazichzwiąz-
ki;3)związkimetropolitalne;4)jednostkibudżetowe;5)samorządowezakłady
budżetowe;6)agencjewykonawcze;7)instytucjegospodarkibudżetowej;8)pań-
stwowefunduszecelowe;9)ZakładUbezpieczeńSpołecznychizarządzaneprzez
niegofunduszeorazKasaRolniczegoUbezpieczeniaSpołecznegoifunduszeza-
rządzaneprzezprezesaKasyRolniczegoUbezpieczeniaSpołecznego;10)istnieją-
cywmomenciepisanianiniejszegoopracowaniaNarodowyFunduszZdrowia;
11)samodzielnepublicznezakładyopiekizdrowotnej;12)uczelniepubliczne;
13)PolskaAkademiaNaukitworzoneprzezniąjednostkiorganizacyjne;14)pań-
stwoweisamorządoweinstytucjekultury;15)innepaństwowelubsamorządowe
osobyprawneutworzonenapodstawieodrębnychustawwceluwykonywania
zadańpublicznych.Dojednosteksektorafinansówpublicznychnienależą:przed-
siębiorstwa,instytutybadawcze,bankiispółkiprawahandlowego,przyczymnie
maznaczenia,wjakimzakresieśrodkipublicznesązaangażowanewdziałalność
tychpodmiotów.
Worganizacjachpublicznychwystępuje,wwiększymzakresieniżwsektorze
prywatnym,zjawiskooddzieleniaodpowiedzialnościmaterialnejdecydentów(od-
powiadaniacałymswoimprywatnymmajątkiem)odskutkówpodejmowanych
decyzji.Wprzypadkuorganizacjiprywatnychnietrafnedecyzjeskutkująstratąfinan-
sowąichwłaścicieliorazkierownictwa(decydentów).Worganizacjachpublicznych
musząbyćspełnioneokreśloneprzesłanki,abydoszłodoodpowiedzialnościmająt-
kowejdecydentów,funkcjonariuszypublicznych(Dobrowolski,2017,2022).
Wśródorganizacjipublicznychmożnawyróżnićte,któretworząadministra-
cjępubliczną.Takieorganizacjecharakteryzująsięm.in.hierarchicznością,usta-
lonymiproceduramipodejmowaniadecyzjiistanowiąintegralnączęśćsystemu
politycznego,podlegająjegowpływom,alerównieżodgrywająrolęwkreowa-
niupolitykipaństwowej.Nawettrafniepodjętadecyzjawparlamencielubnawy-
sokimszczebluhierarchiibiurokratycznej,aleźlezastosowanaprzezurzędników
niższegoszczebla,wocenieobywateliitakprzełożysięnazłąocenęustawodawcy
irządu(Peters,1999,s.15–63;Dobrowolski,2017,2022).
