Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Oświadczeniawoli
37
Ustalenienieważnościumowyztejprzyczyny,żejednazestronzłożyłaoświad-
czeniewoliwstaniewyłączającymświadomepowzięciedecyzji(art.82k.c.),
jestdopuszczalnetakżepośmiercitejstrony,jeżelimateriałzebranywsprawie
wystarczadoudowodnienia,żestantakiistniałwchwiliskładaniaoświadczenia
woli.
WyrokSNz27.04.1979r.,IIICRN56/79,OSNCP1979/12,poz.244
Treściąhipotezyart.82k.c.objętejestzłożenieoświadczeniawoliprzezosobę
znajdującąsięwstaniechorobypsychicznej,niedorozwojuumysłowegoalboin-
nych,chociażbynawetprzemijającychzaburzeńczynnościpsychicznych,które
wyłączałyjejświadomośćalbouniemożliwiałypowzięciedecyzjiiwyrażeniewoli
wsposóbswobodny.Ztakąhipoteząart.82k.c.łączydyspozycjęwpostacisankcji
bezwzględnejnieważnościzłożonegooświadczeniawoli.Ocenawprzedmiocie
istnieniastanuwyłączającegoświadomepowzięciedecyzjiiwyrażeniewolimusi
byćwświetleart.82k.c.kategoryczna.Musibyćzatemzdecydowaneustalenie,
żezachodziłlubniezachodziłstanwyłączającyświadomość.Brakświadomości
iswobodymusibyćzupełny,art.82k.c.bowiemwiążeprzewidzianewnimskutki
tylkozcałkowitymwyłączeniem.Dlategoożadnymstopniowaniutegostanunie
możebyćmowy.
WyrokSAwBiałymstokuz24.02.2017r.,IACa594/16,LEXnr2249902
A
PRAKTYCZNEUWAGI
Wpraktycewprzypadkusporuwynikłegonatlezawartejumowyidotyczą-
cegozdolnościstronyumowydozłożeniaprawnieskutecznegooświadczeniawolido
ustalenianieważnościzawartejumowydochodzinadrodzesądowej.Podstawąprawną
takiegopowództwajestart.189k.p.c.Istotnejestto,żezżądaniemustalenianieważno-
ściokreślonejumowymożewystąpićkażdy,ktomawtyminteresprawny,aroszczenie
toniepodlegaprzedawnieniuaniniejestograniczoneżadnymterminem.Należypa-
miętać,żewpozwiepowinnyzostaćwskazanewszystkieosoby(stronyumowy)będące
stronączynnościprawnej,którejustalenianieważnościdomagasiępowód.Nieważność
umowymożebyćtakżepodniesionawpostacizarzutuprocesowego.Stwierdzenie
przezsądnieważnościczynnościprawnejstanowiorzeczeniedeklaratoryjneimasku-
tekpowszechny,tj.ergaomnes.
Zżądaniemustalenianieważnościumowymożnawystąpićtakżepośmiercijednej
zestronumowy,jeżelimateriałzebranywsprawiewystarczadoudowodnienia,żestan
takiistniałwchwiliskładaniaoświadczeniawoli.
Ustaleniestanuświadomości,októrymmowawart.82k.c.,jestelementemstanu
faktycznego,aocenategostanupowinnabyćdokonananapodstawieanalizywszyst-
kichujawnionychdowodówiokolicznościtowarzyszącychzłożeniuoświadczeniawoli.
Dlaoceny,czyzachodząprzesłankiopisanewart.82k.c.,koniecznejestdopuszczenie
dowoduzopiniibiegłegosądowego.