Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Muzeaiflashmoby
25
wątpliwościikontrowersji,zapadagłębokowpamięćiuporczywiepo-
wracawprawiekażdymkomentarzudofilmuPasikowskiego.ZaAronem
Guriewiczemmożnająnazwaćmetaforązmaterializowaną.Otobowiem
chrześcijańskiświętynapytanie,dlaczegochrześcijaniezradością
przyjmująśmierćmęczeńską,odpowiada:nPonieważwnaszychsercach
wyrytyjestznakkrzyża”.Chcącsięotymprzekonać,tyrankażewydo-
byćświętemusercezpiersiiznalazłszynanimistotnieówznak,natych-
miastsięnawraca50.
Przykład,jakipodajeJoannaTokarska-Bakir,podobniejakscena
zPokłosia,ilustrujemechanizmdziałanialudowejwyobraźni,zamienia-
jącejmagięwdosłownośćijednocześniedokonującejczegośniemożliwie
niebezpiecznego.Zrównującsymbolzobiektem,wyobraźniaspołeczna
przestajerozumiećgojakniedosłownyprzekaziprzenosiznaczenie
symbolicznewobszar,wktórymniedokonujesięszyfracjalubdeszy-
fracjaukrytychznaczeń.Innymisłowy,nwchwilierupcjipsychotycznej
przedmiotdoczegośwwyobraźnipodmiotuprzyrównanyzaczynabyć
traktowanytak,jakbybyłtożsamyzprzedmiotemowegoporównania”51.
DopierogdyFranciszekKalinazostajeukrzyżowany,miejscowizprze-
rażeniemdostrzegająwnimpodobieństwodoChrystusaizaczynają
rozumiećkuriozalnośćpopełnionejzbrodni.Kalinazprostegochłopa
stajesięudosłownionąmetaforązadośćuczynieniaPolakówzawspół-
udziałwHolokauścieijakChrystusmusiwycierpiećswoje,abydopełnił
sięplanpowzięty-dosłownie-zgóry.
WwykładzieDługi,mrocznycień,któryImreKertészwygłosiłw1991
rokuwBudapeszciepodczaskonferencjinWspółżycieWęgrówiŻydów”,
omówionyzostałrównieżzwiązekHolokaustuzwyobraźnią:
50Przykładpodajęza:J.Tokarska-Bakir:Legendyokrwi.Antropologiaprzesądu
(zcyklu:Obrazosobliwy).Warszawa2008,s.180.
51Tamże,s.184.Mowaomechanizmiezrównaniasymbolicznegoopisanymprzez
HannęSegal.Por.np.Taż:Marzeniesenne,wyobraźnia.Przeł.P.Dybel.Kraków
2003.Odnoszącsiędoobutychkoncepcji-GuriewiczaiSegal-Tokarska-Bakirpisała:
nRównaniesymboliczne,będącepatologicznymaspektemprocesusymbolizacji,stano-
wiłozawszenajbardziejniezawodnywehikułprzemocywobecŻydów”.J.Tokarska-
-Bakir:Legendyokrwił,s.184.
