Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Muzeaiflashmoby
jakowydarzeniaabsolutniewyjątkowegoicałkowiciejednorazowego.
Poprzeciwnejstroniestanąłm.in.HaydenWhite,twierdząc,żeproces
przemianyhistoriiwliteraturęjestjednocześnieprocesemtropowania
(zamianyfaktówwtropyretoryczne).Jedenzjegopodstawowychśrod-
kówtometafora58.JakpiszeAlinaZiębińska-Witek:
[ł]historycyHolocaustuunikająmetafor,piszącoobozachiget-
tach[ł].TymczasemAuschwitzbyłpoznawany,rozumianyiodczu-
wanymetaforyczniepoprzezjegoofiary,byłwyrażanyiinterpretowany
metaforycznieprzezpisarzyiterazjestpamiętanyikomentowanymeta-
forycznieprzezuczonychipoetównowejgeneracji.Zamiastwięcszuka-
niaHolocaustupozametaforami,znaleźćgomożnawmetaforach,gdyż
sąjedynymnaszymdostępemdofaktów,aniezagrożeniemdlanich59.
Wprzeciwieństwiedoliteraturydokumentuosobistegoitradycyjne-
goświadectwafikcja,będącarodzajemwyznania,posługujesięgrote-
ską,ironią,pastiszemczyoniryzmem.Zkoleiprozapolskaprzełomulat
dziewięćdziesiątychXXwiekuipierwszychlatXXIstuleciainwestuje
wwyobraźnię,traktującobrazjakoświadectwominionego.
Abywiedzieć,trzebasobiewyobrazić.Musimyspróbowaćwyobrazić
sobie,czymbyłopiekłoAuschwitzlatem1944r.Nieodwołujmysiędo
niewyobrażalnego.Niebrońmysię,mówiąc[ł]żeniejesteśmyinigdy
niebędziemywstaniepojąćtegowszystkiego.Alemusimy,musimywy-
obrazićsobietęjakżetrudnąwyobrażalność60.
niaoZagładzie,m.in.:EliegoWiesela,AlvinaH.Rosenfelda,MichaelaWyschogroda
iPrimoLeviego.Por.K.Chmielewska:Literackośćjakoprzeszkoda,literackośćjako
możliwośćwypowiedzenia.W:Stosownośćiformał,s.21-32.
58H.White:Teksthistoriografcznyjakoartefaktliteracki.W:Poetykapisarstwa
historycznego.Przeł.E.Domańska,M.Loba,A.Marciniak,M.Wilczyński.Red.
E.Domańska,M.Wilczyński.Kraków2000,s.178-179.Oróżnychkoncepcjach
wizualizacjiHolokaustu,wynikającychzestanowiskBerelaiWhite)a,zob.B.Krupa:
OpowiedziećZagładę.PolskaprozaihistoriografawobecHolocaustu(1987-2003).
Kraków2013,s.19-46.
59A.Ziębińska-Witek:Holocaust.Problemyprzedstawianiał,s.28-29.
60G.Didi-Huberman:Obrazymimowszystkoł,s.9.
