Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
ZbigniewRykiel
byćadekwatne,wymagająwięcalbozadaniasobietrudupoznaniatradycyjnych,
chociażmałoznanychpozaśrodowiskiemspecjalistów,koncepcjiipojęć,albo
pójścianałatwiznęposzukiwanianowych,wprzekonaniu,żewartościowejest
tylkoto,conowe.
Dyskusjadotyczącaformosadnictwawielkomiejskiegotoczyłasięwlitera-
turzeprzedmiotuwlatach60.XXw.,wPolscezaśniecopóźniej.Koncepcje
dotyczącetychformsąwięcnietylkooddawnaznane,aleiugruntowanewli-
teraturzenaukowej,coniezmieniajednakfaktu,żesłaboznanewśrodowiskach
politycznychipublicystycznych,anawetwśródprzedstawicieliniektórychnauk
społecznych,wtymsocjologii.
Problematykaformosadnictwawielkomiejskiegoobejmujeczterygłówne
tematy:koncepcji,delimitacji,treścispołecznejizarządzania.
Wdyskusjinadwielkomiejskimiformamiosadniczymimożnawyróżnićdwa
typyprac:poznawczeiplanistyczne,któreróżniąsięodsiebiecelami,dlatego
niepowinnybyćzesobąmieszane.Tenpostulat,istotnyzmetodologicznego
punktuwidzenia,niezawszejednakbyłspełniany.Celempracpoznawczych
jestzbadanieiprzedstawienierzeczywistegostanurzeczywteraźniejszościlub
niedawnejprzeszłości.Celempracplanistycznychjestnatomiastzaprojektowanie
układuoptymalnegozpunktuwidzeniaprzyjętychkryteriówwprzewidywalnej
przyszłości23.
Zasadniczymprzedmiotemdalszychrozważańsąpracepoznawcze.Wpew-
nymuproszczeniuproblematykęformosadnictwawielkomiejskiegomożnaroz-
patrywaćwdwóchujęciachidwóchskalachprzestrzennych24.Ujęciatetostruk-
turalne(wramachktóregomożnawyróżnićtrzytypy:morfologiczne,formalne
istrukturalnesensustricto)orazfunkcjonalne,skaleprzestrzennezaśtolokalna
imezoregionalna.Wujęciustrukturalnymzaobszarmiejskiuznajesięciągły
obszarokreślonynapodstawietakczyinaczejrozumianejmiejskościjegostruk-
turywewnętrznej.Wtypieformalnymmiejskośćrozumiesięwkategoriachfor-
malnychprawmiejskich,wtypiemorfologicznym–wkategoriachużytkowania
ziemi,wtypiestrukturalnymsensustrictonatomiast–wkategoriachstruktury
przestrzenispołeczno-ekonomicznej.Strukturętęokreślanonapodstawiejednej
cechy,kilkucechlubichprzekształceńmatematycznych25.Wujęciufunkcjonal-
nymnatomiastobszaremmiejskimjestobszardostatecznieintensywnychkontak-
23Z.Rykiel,KoncepcjeidelimitacjewielkomiejskichformosadniczychwPolsce,[w:]Współ-
czesneformyosadnictwamiejskiegoiichprzemiany,red.I.Jażdżewska,KonwersatoriumWiedzy
oMieście,Łódź2002,s.9–20.
24Z.Rykiel,Conceptsofthemetropolisasaformofthecityandregion:inspirationsfor
sociology,nPrzestrzeńSpołeczna(SocialSpace)”2012,nr3,s.23–50.
25E.Iwanicka-Lyra,DelimitacjaaglomeracjiwielkomiejskichwPolsce,nPraceGeograficze
