Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MiastoEuropyŚrodkowejijegotożsamość
Wtymsensiedata5czerwca1257manietylkolokalnycharakter.Na-
danywówczasprzywilejniebyłtylkokontraktemzzasadźcami,aleprzede
wszystkimaktempolitycznymotwierającymprocesrealizacjiprogramuloka-
cyjnego.Wpisujesięontymsamymwpodjętyprzezwładcęprogramodbu-
dowyekonomicznejMałopolskiorazumacnianiapolitycznejpozycjiKrakowa
wprocesieprzyszłejodbudowyKrólestwaPolskiego.WtymczasieKrakównie
byłjeszczestolicązjednoczonegopaństwa.Lokacjapodniosłajednakrangę
miastawsieciosadniczejEuropyŚrodkowej,dostołecznościjeprzybliżając.
StałasięfundamentemwłączeniaKrakowawobiegeuropejskiejekonomii.
Wprowadziłajakozasadęwieloetnicznośćiotwartość.Takreatywnaróżno-
rodnośćstałasięszybkowielkąwartościąifilarempowodzeniaśredniowiecz-
negoKrakowa.
BolesławVWstydliwy,nadającmiastudobreprawo,stworzyłwięcszcze-
gólnewarunkidlakreacjiirozwoju.Niebawemrozpocząłsięokresnajwięk-
szejprosperityKrakowa.Jejfundamentembyłyuzyskiwanenaprzełomie
XIIIiXIVwiekuprzywilejeorazpostępującaemancypacjamieszczaństwa.
Wtensposóbsamorządowyfilareuropejskiejcywilizacjirealizowałsięwcałej
EuropieŚrodkowej.Jegowspólnymmianownikiemifundamentemzachod-
niejcywilizacjistałasięautonomiawolnejgminy.
Zorganizowanenaprawieniemieckim,zaplanowanezrozmachem„mia-
stakolonialne”EuropyŚrodkowejstawałysięszczególnymsymbolem„stan-
daryzowanego”wymiaruurbanizacji,jakistworzyłaówczesnacywilizacja
łacińskiejEuropy.Przyjęcienowegomodeluosadniczegowzmacniałofunk-
cjętychmiastjakoswoistychemporiówhandlowych.Potwierdzatozarów-
nospektakularnyrozwójśredniowiecznychmiastSpiszaiSiedmiogrodu,jak
iprzykładnajwiększychmetropolii:Pragi,KrakowaczyWrocławia.Trwałość
ichukładówlokacyjnychsymbolizujeprzytymnietylkopotęgęurbs,aleisiłę
ciągłościcivitasrozumianejniewkategoriachfizycznejtkanki,leczczegoś
więcej-miastajakoetnosu,jakosplotufunkcji,jakoprocesu,amożeprzede
wszystkimmiastajakoidei.
WwiekuXIVKraków,obokPragi,należałjużdonajwiększychmiastEu-
ropyŚrodkowej.HanzeatyckasiłahandluspotkałasiętuuschyłkuXIVwieku
znowąwizjąpolitycznąMłodszejEuropy.Kolejnestulecieoznaczałoprze-
nikaniesięwprocesierozwojowymmiastadwóchkoncepcjiintegracyjnych:
HanzyiEuropyjagiellońskiej.JeśliKrakówuznaćmożnazaledwiezapery-
ferieEuropyhanzeatyckiej,towprzypadkukoncepcjijagiellońskiejwawelski
zamekstałsięcentrumnowegorozdziałuhistoriiEuropaMinor.
16
