Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MICHAŁKUZIAK
wszystkostajesięniejasne.NajpełniejopisujetowodczycieOduchu
narodowym:fi[...]trafiliśmynaZachódwepocesmutnejidziwnej,wepo-
cerozwiązaniasiętowarzyskiego;[...]oglądamywiekiśrednie,zcałąich
hierarchiąkrólówiurzędników,nałożuskonania;pokilkukonwulsyj-
nychruchachmożedożyjemichzgonu”(WR,VI,194in.).Widzijed-
nakzarazemniemożnośćporozumieniamiędzymistrzemauczniem,
któraumocowanajestm.in.wróżnicypokoleniowejiwefekcie–świato-
poglądowej.Aleteżbyćmoże,powtórzę,wzmianiemodelukulturo-
wego,wkształtującejsięnowoczesności,któraosłabiamocpouczenia
mistrza.JakbywnowymświeciepoczątkuXIXwiekustarzyniemogli
jużuczyćmłodych,aleteżjakbyciniepotrafiliichsłuchać,ufającjuż
tylkosobie.
Todoświadczeniereligijne,któregozapisypojawiająsięwtwór-
czościMickiewiczapo1832roku,zmieniacharakterrelacjimistrz–
uczeń.Poetaużywaznamiennegowyróżnienia,piszącoprawdziwym
mistrzuwopozycjidomistrzówfałszywych(towariantopozycji:cywili-
zacjaprawdziwa–cywilizacjafałszywa).Takiespojrzeniezdajesięwią-
zaćzodwrotemodnowoczesności,odkulturyksiążek.Najejgruncie
pojawiająsiębowiemmistrzowiefałszywi,opisaniprzezMickiewicza
m.in.wKsięgachnarodupolskiegoipielgrzymstwapolskiego.Ideałemmistrza
prawdziwegookazujesięoczywiścieChrystus,conakazujeteżprzy-
pomniećoważnejdlapoetyksiążceTomaszaàKempisOnaśladowaniu
Chrystusa.CzytamywArcymistrzu:
Jestmistrz,cowszystkieduchywziąłdochóru
Iwszystkiesercanastroiłdowtóru,
Wszystkieżywiołynaciągnąłjakstruny:
Awodzącponichwichryipioruny,
Jednąpieśńśpiewaigraodpoczątku:
Aświatdotychczasniepojąłjejwątku.
(WR,I,326)
Wierszrelatywizujeziemskiepojęciemistrzostwaifiguryziemskich
mistrzów,akcentujączarazem,żeprawdziwymistrzciąglepozostajenie-
zrozumiały,otwierającteżwtensposóbdrogęprawdziwegoterminowa-
nia.Prawdziwymistrzukazujewzórżyciawcierpieniu,gwarantującym
wynagrodzeniepozażyciemdoczesnym.
Mickiewiczdajewykładrozumieniamistrzostwatakżewjednym
zdystychówZdańiuwag(Zgodność)–iwtymzbiorzepojawiasiępodział
namędrcówprawdziwychiiluzorycznych–ponownie,wypadadodać,
nawiązującdometaformuzycznych:
