Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
MICHAŁKUZIAK
władzyorazprzyjemności(jouissance)charakteryzującepodmiotmówią-
cy.Dyskursmistrza,jakpowiadapsychoanalityk,fundamentalny,od
któregopochodząpozostałe,jestdyskursempanaijegowładzy,jejprag-
nieniaizwiązanejzniąprzyjemności.Tojednakspecyficznawładza,
przypominającaoHeglowskiejrelacjipanainiewolnika,uwypuklonej
wlekturzeAlexandre’aKojève’a.Dyskursmistrzazdajesięlegitymi-
zowaćsamsiebie,niewymagadowodów,alewistociejestumocowany
wzależnościoducznia(touczeńniejakowytwarzamistrza),odznaczasię
więcspecyficznympęknięciem,brakiem.Dyskursuniwersytetunato-
miastwymagalegitymizacji,dowodu,procedury;tosamawiedza–jako
instytucja–stajesięwnimwładzą.Uczeńmożezastąpićmistrza,speł-
niającodpowiedniekryteria.
20
WracającdoMickiewicza,chciałbymwyeksponowaćdwiekwestie.
Popierwsze,jakmogliśmytoobserwować,funkcjonujeonpomiędzy
dyskursemuniwersytetuadyskursemmistrza,wyraźnieopowiadając
siępostronietegodrugiego.Awięcniejakocofasięwporządkuhisto-
rycznym(porządektenuwzględniawswojejtypologiiLacan),wyraża
nieufnośćwobecnowoczesności,m.in.przezwybórcharyzmyprzeciw
scjentystycznemudowodowi–choć,comogliśmyobserwować,owoopo-
wiedzeniesięniejesttakieproste.Znakomiciewidaćjewprelekcjach
paryskich.Mickiewiczrozpoczynawykładpodznakiemdyskursuuni-
wersyteckiego.Towiedza–prawdziwawiedza–oSłowiańszczyźnielegi-
tymizujepozycjęmówiącegoidajemuwładzę.Profesor-poetadeklaruje
wyjawienienieznanychprawdoSłowianachiweryfikacjęfałszywych
poglądównaichtemat.Stopniowojednakokazujesię,żetoonsamjest
legitymizacjąwypowiadanychsłów–aleteżlegitymizacjafija”wynika
zjegoumocowaniawnarodzieiludzie.Zmieniasiętakżeichcharak-
ter:wykładzaczynacorazwyraźniejsłużyćwprowadzaniuideimesjani-
stycznych,choćMickiewiczstarasięjeniejakowypreparowaćztekstów
kulturyirzeczywistościhistorycznej.
Powtóre,wartouwzględnićwspomnianąkwestiępragnieniazwią-
zanegozposzczególnymidyskursami,winteresującymmnieprzypadku
zdyskursemmistrza.MojaodpowiedźnapytanieoproblemMickiewi-
czazdyskursemmistrza–opróczwspomnianegowyżejrozpoznania
swegorodzajuzamętuepistemologicznegoczasówpoety–brzmi:autor
PanaTadeuszazdajesięmiećkłopotzpragnieniemwładzy(wpisany
20
Zob.J.Lacan,LeSéminaire,livreXVII,L’Enversdelapsychanalyse(1969–1970),
Paris1991.
