Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
AGNIESZKAZIOŁOWICZ
Jaknietrudnozauważyć,zapisyMickiewiczowskichsłówtomateriał
oautentycznościpodlegającejgradacji.Autorzyzapisówprzytaczają
wypowiedzipoetyzarównozautopsji,jakouczestnicyrozmówznim
lubświadkowiejegorozmówzinnymi(wedługPigoniatotzw.fibez-
pośredniprotokolanci”),jakipowołującsięnawypowiedziodkogoś
9
zasłyszane,krążącewtowarzystwie,auznanezaważnelubosobliwe
(zabiegczęstospotykanywówczesnejkorespondencji).Wreszcieczęść
rozmówodtworzonozewspomnieńwzbudzanychpolatach(prze-
ważniejużpośmiercipoety)i–cowięcej–niezawszespontanicznie,
lecznaprzykładpodwpływemwymienionegojużWładysławaMic-
kiewicza.Nieuniknionafuzjaperspektywczasowychipoznawczych
sprawia,żemamywtymprzypadkudoczynieniazzapisamisytuujący-
misięmiędzyautentycznościąakreacją,prawdąazmyśleniem,choć
możnateżuznać,żeszacunekdlaMickiewicza,świadomośćwagiwy-
powiadanychprzezeńsłówstanowiłypewnąbarieręprzedintencjonal-
nymfałszerstwem.
10
Dysponujemyzatemmateriałemoograniczonejwiarygodności,
aprzytymniejednorodnymwformalnymwymiarzezapisu.Słowa
poetyprzekazywanesączęstowformieprzytoczenia,niekiedyprzybie-
rającegopostaćlapidarnego,niemalstenograficznegozapisu(relacje
Malewskiego,ZaleskiegoiJanuszkiewicza).Bywa,żeujętezostająwra-
mydialogusensustricto(takczyniLudwikZwierkowskiprzedstawia-
jącyrozmowyzroku1855jakodialog,wktórymuczestnicząMickie-
wiczionsampodpseudonimemLenoir).Kiedyindziejpojawiająsię
woszczędnienakreślonejnarracyjnejramie(tom.in.przypadekLenar-
towiczaorazKrasińskiegoijegorelacjizrzymskichrozmówzMic-
kiewiczem).Jednaknaogół,podawanewmowiezależnej,podlegają
autorskiejparafrazieiautorskimkomentarzom.Trzebawreszcieza-
uważyć,żerozmowyzudziałemMickiewiczafunkcjonująwanalizowa-
nymzbiorzezazwyczajbezszczegółowegoopisupierwotnegokontekstu
9
S.Pigoń,dz.cyt.,s.8.
10
TakwłaśniePigońoceniarelacjeOdyńca,aletylkotezawierająceprzytoczenialub
streszczeniawypowiedziMickiewicza.WkomentarzuwydawcaRozmówstwierdza:
fiogromnypietyzm,jakiOdyniecżywiłzawszedlaMickiewicza,niedopuściłbychyba
dopodsuwaniamufalsyfikatówmyśli.Nierozciągająctegonaformę,nawyrazlite-
racki,uznaćmożemyprzekazaneprzezOdyńcatreścirozmówMickiewiczanaogółza
autentyczne”(R,57).WażnymargumentemjestwedlePigoniato,iżtreśćwypowiedzi
poetyzrelacjonowanychprzezjegotowarzyszapodróżywykraczapozamożliwości
intelektualnetegoostatniego,aharmonizujezeznanymtakżezinnychźródełprze-
biegiemżyciaumysłowegoichautora.NatomiastwodniesieniudorelacjiKunegundy
BiałopiotrowiczowejiAlojzegoLigęzyNiewiarowicza(autentycznośćichrelacjibyła
kwestionowanajużwXIXwieku)Pigońniesięgapotegotypuargumenty.
