Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
JanStanisławBystrońprzywołujetakieprzysłowie:fiSzczerośćLitwina,
starośćkobiety,poczciwośćŻyda,nanicsięnieprzyda”.ZkoleiAlek-
6
sanderHertzprzypomina,żenieistniejąrzetelneopracowaniatematu
fiobrazŻydawoczachpolskich”.Jedynymwłaściwieopracowaniemtego
typujestpracarasisty–hitlerowca,JosefaSommerfeldta,oprzysłowiach
polskich:DieJudenindenpolnischenSprichwörternundaprichwörtlichen
Redensastendrukowanawlipcu1942wpiśmiefiDieBurg”.Pracabyła
tendencyjna,aleponiemieckuskrupulatna.Autorzebrał477przysłów,
wktórychpojawiasięŻyd.Iprawiewszystkieukazujągowświetlene-
gatywnym.
7
Niewkraczamnaterenwspółczesnego,prymitywnegoantysemityz-
mu,objawiającegosięwkibolskichokrzykachnastadionach,wodmowie
przezradnychjakiejśgminynadaniaszkolepodstawowejimieniaJana
Brzechwy(wszakbyłŻydem!),czyrewelacjamikryjącymisiępodty-
8
tułemSzymborskateżŻydóweczka.Jesttoszumspadającychjesieniąliści
9
–powtarzasięcoroku,alenicposobieniepozostawia.
Istotnymkulturowozjawiskiemjestpojawieniesięksiążek,których
przedmiotemsądziejerodzinzakotwiczonychsilniewżydowskimpo-
chodzeniu.WspomniećtutrzebamiędzyinnymipowieśćHenryka
GrynbergaMemorbuch–olosachwieloletniegoszefaPaństwowegoWy-
dawnictwaNaukowego,twórcyautorytetutejoficyny,AdamaBrom-
berga;wspomnieniaAgatyTuszyńskiejzatytułowaneRodzinnahistoria
lęku,JoannyOlczak-RonikierWogrodziepamięci(olosachMortkowiczów),
KrzysztofaTeodoraToeplitzaRodzinaToeplitzów.Książkamojegoojca.Wy-
sokakulturatworzonajestbowiemodzawszeprzezelityinictegonie
zmieni.Tragediazaczynasięwtedy,gdyspołeczeństwoniechcesłu-
chaćgłosuswoichelit.Żebyniekończyćpesymistycznie,przypomnijmy
słowaBen-Guriona,polskiegoŻydazPłońskaipierwszegopremiera
państwaIzrael:fiŻyd,którynieliczysięzmożliwościącudu,niejest
realistą”.Zachowajmywięcpostawęrealistyczną.
10
6J.S.Bystroń,Megalomanianarodowa,Warszawa1935,s.229.
7A.Hertz,Żydziwkulturzepolskiej,Warszawa1988,s.240.
8Zob.fiGazetaWyborcza”11kwietnia2000,s.8.
9fiWieściPodwarszawskie”2001,nr44.
10Cyt.za:T.Nowakowski,Alejadobrychznajomych,Londyn1968,s.235.
