Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
na
47
,upatrujekońcaśredniowieczawprzejściuoddominacjibiałoskórych
niewolnikówdoichzastąpieniaprzezczarnychAfrykanów
48
.Iniebezpo-
wodu,gdyżfalaczarnychniewolników,zalewającaEuropęwnastępstwie
tzw.odkryćgeograficznych,najpełniejilustrujeodrodzenioweotwarciesię
tegokontynentunaświat,nietylkowszakwwymiarzegeograficznym.
OdczasówportugalskichwyprawwrejonrzekiKongoinawiązaniakontak-
tówdyplomatycznychzkrólestwemKongaczarnoskórzyniewolnicywEuropie,
osobliwiezaśwLizbonie,stalisięzatemwidokiempospolitym.Oceniasię,że
wXVIw.wLizbonieok.10%społeczeństwabyłaczarnoskóra,niemniejistnieli
teżniewolnicypochodzącyzChin,Indii,brazylijscyIndianieiprzedewszystkim
MaurowiezpółnocnejAfrykilubzemiratuGranady
49
.WcałejPortugaliipro-
centowyudziałniewolnikówwpopulacjiwahałsięwzależnościodregionuod
2do10%,przyczymnajwiększyichodsetekznajdowałsięwpołudniowejczęści
kraju,zwiększającsięwydatniewportach,przedewszystkimwLizbonieiLagos,
pierwszymporcieniewolniczymPortugalii,którypodkoniecXVIw.(konkret-
niewdekadzielat80.)ostateczniestraciłprymatnarzeczLizbony,ogłoszonej
jedynymportem,wktórymmożnabyłowyładowywaćnczarnezłoto”(chodziło
oefektywnośćściąganiakrólewskiegopodatkuodhandluludźmi).Itakwrol-
niczymAlentejo,gdziewykorzystywanosiłęrobocząwpracynaroli,odsetek
tenwynosił5%,wgórzystychregionachpółnocyod2do2,5%,wsamymPorto
ok.6%,alejużwrolniczymRibatejo,połączonymzLizbonąTagiem,będącym
drogąwodną,udziałtensięgałmiejscaminawetdo10%
50
.Cowięcej,zachowały
sięświadectwazepokinato,żeistniaływowymokresierównieżspecjalnenfermy
rozpłodowe”,którychcelembyłanprodukcja”zdrowychczarnychdziecizespe-
cjalniewyselekcjonowanychrodziców.Oistnieniuniewolnikówreproduktorów
wPałacuKsiążęcymwVilaViçosa,najważniejszymdworzeportugalskim,miał
rzekomodonosićJo§oBaptistaVenturinodaFabriano,sekretarzkardynałaAle-
xandrinaMiguelaBonello,wysłannikapapieskiegonadwórportugalskiw1571r.,
mającyzaproponowaćkrólowiSebastianowinarzeczonąMałgorzatędeValois
51
.
47Ch.Verlinden,L’esclavagedansl’Europemédiévale,I,PéninsuleIbérique,France,Bruges,DeTem-
pel1955,s.930.
48R.Botte,LePortugal,lesmarchésafricainsetlesrapportsNord-Sud(1448-ca1550),nCahiersdes
AnneauxdelaMémoire”2001,no.3,EditionsUNESCO,Nantes,s.87.
49Ibidem,s.70.
50Ibidem,s.70–76;F.Arenas,LusophoneAfrica.BeyondIndependence,UniversityofMinnesota
Press,Minneapolis–London2011,s.22,podaje,żemiędzy1441i1505r.sprowadzonodo
Portugaliiprawdopodobnieok.150tys.czarnychniewolników,ipisze,żewedługJ.R.Tinhor§o,
OsnegrosemPortugal:Umapresençasilenciosa,Caminho,Lisboa1988,od10do20%populacji
LizbonywXVIw.byłaczarnoskóra.
51Cf.A.FialhoConde,Oquotidianonaclausurafemininaeborenseeapresençadepopulaçdoescrava:
afronteiraentreoservirdasportasadentroedasportasaforanoperiodomoderno,w:M.H.daCruz
19
